Giọng ca Út Trà Ôn

[MEM]

Nghe anh Trieuton hát giống UTO quá, ko biết anh có những cảm nhận hay kỷ niệm vui buồn gì về chất giọng của vua vọng cổ ko, chia sẻ cho mọi người với!?

(Bài này sẽ xóa sau khi có bài của mọi người nhe!)

[trieuton]

Nói thật mình cũng không biết giọng ca của mình giống ai. Người thì nói Giống UTO, người thì nói buồn giống Thanh Sang, .... nhưng mình không quan tâm điều đó vì lúc buồn ngân ca vài câu vậy thôi. Nhưng có lẻ là giống UTO nhiều hơn vì từ nhỏ khi bắt đầu nghe cải lương là nghe tuồng Tuyệt Tình Ca với ông cò Q.9 và tuồng này baba ở nhà rất thích và thường hát nhất.
"Không biết tụi nó sống chết thế nào, sống có được ấm êm, chết có yên mồ mã....". "Một cũng ông cò hai cũng ông cò .... Ở quận này tôi có nhiệm vụ giữ trật tự an ninh mà trong lòng của tôi không có an ninh trật tự..."

Út Trà Ôn có hơi đồng trầm ấm, phong cách ca ngâm khoan thai, Giọng ca của ông không chân phương quá, cũng không luyến lái kỹ thuật quá, nhưng từng lời từng chữ rõ ràng, truyền cảm. Có lẽ vậy mà bị ảnh hưởng cũng nên. Út Trà Ôn được xem là bậc thầy về cách sắp chữ, hành văn, câu nhiều chữ nghe vẫn hay, câu ít chữ kéo dài ra cũng rất hay và duyên dáng.

Sau Tuyệt Tình Ca đầy tâm trạng, thì Mồ Em Phương, Gánh Nước Đêm Trăng nghe xúc động mà có lúc muốn rơi nước mắt rồi đến Tôn Tẩn Giả Điên, Thái Sư Văn Trọng, Trụ Vương Thiêu Mình, Viếng Tần Thủy Hòang, Nguyễn Trải Thụy Lộ Hận Tình, Tình Anh Bán Chiếu, Ông Lão Chèo Đò cho tới Gánh Chè Khuya, Thư Xuân Ngòai Chiến Tuyến…, giọng ca Út Trà Ôn vẫn mãi sâu đậm trong tâm hồn mà đến giờ mình chưa thấy một nghệ sĩ nào trình bày qua UTO.

[trieuton]

Một thời và muôn đời: Đệ nhất danh ca Út Trà Ôn

Một trăm năm nghệ thuật ca kịch cải lương đã ghi dấu những giọng ca lẫy lừng, có một không hai: Út Trà Ôn, Hữu Phước, Hùng Cường, Tấn Tài, Thanh Sang, Minh Cảnh, Minh Phụng, Minh Vương, Thanh Tuấn, Tuấn Thanh… Tài năng nghệ thuật đã đưa họ trở thành những “tượng đài” không chỉ trong lòng công chúng ái mộ mà cả những đồng nghiệp nhiều thế hệ.

Những khoảnh khắc đồng sáng tạo trên sàn diễn; những bài học làm nghề; những ứng xử tình đời của bốn giọng ca nam hàng đầu của nghệ thuật ca kịch cải lương sẽ được nữ nghệ sĩ tài danh Bạch Tuyết tái hiện qua loạt bài sau.

“Tôi với em gánh nước cạnh đình làng. Mùi cỏ dại mơ màng trong đêm vắng. Nước giếng trong giữa đồi cát mịn, ánh nguyệt mờ soi đôi bóng giao…kề” (Gánh nước đêm trăng). Với làn hơi cao vút, vừa mạnh mẽ vừa mùi mẫn, câu một được ông xử lý bằng lối cất chồng lên để tiếp đến “Giữ lòng hai chữ nghĩa nhân. Yêu ai yêu chỉ một lần mà thôi. Em cười em bảo với tôi. Thề có đất trời em không phụ anh đâu…”, để dứt câu hai, ông dùng cách ca chẻ nhịp tài tình, điêu luyện, mê đắm. Sau tiếng song lang giữa câu là “Khăn tay tôi cất đem theo, còn in nước mắt bạn nghèo năm xưa. Quê người dãi nắng dầm mưa. Làm sao quên kẻ sớm trưa đợi chờ”. Cách sắp nhịp trong bốn câu lục bát nói trên chỉ thuộc về ông - Đệ nhất danh ca Út Trà Ôn, khiến câu ca nghe vừa giòn tan, khỏe khoắn vừa đậm đà, ngọt ngào.

Nhiễm chút “máu nghề” nên mới vẽ vời “phân tách” như trên chứ cái thuở còn hong hóng nghe qua radio, đĩa hát, mấy ai rành nào là nhịp chẻ, nhịp ngoại, chỉ biết nghe hay, nghe đã. Chẳng biết từ lúc nào, tôi đã là một trong muôn ngàn khán giả của ông - thế thôi. Cái hay của giọng ca còn được nâng đỡ, chắp cánh bởi một dàn đờn với các nghệ nhân không chỉ giỏi nghề mà còn biết nghe nhau, nhường nhau trong từng cung bậc; cái tài song hành cái đức nên tuổi nghề cứ trường thọ…

Mãi sau này, khi chạm một bước lên sàn tập rồi tiến ra sàn diễn cùng ông, tôi vẫn bị xen lẫn giữa cái cảm xúc mê mê mẩn mẩn với cái cảm giác tỉnh táo, cân phân. Đến Tuyệt tình ca, bệ phóng đưa tôi lên “ngôi vị” Cải lương chi bảo thì chính ông đã đóng dấu son cho một kiểu ca - sắp dấu trong chữ chuẩn mực: “Tôi đứng ở đây mà tưởng chừng như đang đứng ở bờ sông Mỹ Thuận. Khi mình quay xuồng tách bến để trở lại với hai con. Bờ cây xa mờ nhuộm khói hoàng hôn, con nước lớn lục bình trôi rời rạc. Chiều đã xuống mặt trường giang bát ngát mà bóng người thương còn lẩn khuất giữa sông… đầy”.

Độ mẫn cảm trong bút lực Hoa Phượng đôi khi bao hàm cả cái tính… nghịch ngợm, thách đố của anh, anh thích “làm khó” để thử sức, thử tài của nghệ sĩ (NS). Với đoạn văn nói lối vào vọng cổ nói trên, Hoa Phượng thiên vị cho dấu huyền; và Đệ nhất danh ca Mười Út đã xử lý thần kỳ các dấu huyền ở những cấp độ khác nhau, tinh tế, trau chuốt mà không cầu kỳ, diêm dúa.

Một chút nao lòng khi giờ này, xe chạy ngang cầu Mỹ Thuận, nơi bến bắc đã lui về dĩ vãng nhưng âm điệu ngày xưa vẫn nghe như “lẩn khuất giữa sông đầy”!

NS Bạch Tuyết