_ Đầu tiên là với những thứ đã được coi là kinh điển thì hẳn nhiên là cần phải bảo tồn cho tốt để tránh bị mai một đi .
_ Nhưng muốn phát triển và nâng tầng CẢI LƯƠNG thì nhu cầu bức thiết là phải có những đổi mới cho đúng với thời đại .
Cũng mừng bởi CẢI LƯƠNG là bộ môn nghệ thuật mà tự thân đã bắt nguồn từ những cải cách và đổi mới hay trong quá trình phát triển đã kết hợp thêm nhiều phần nhiều mảnh nghệ thuật lại với nhau ( hát bội , vọng cổ , kịch nói phương Tây , giai điệu HỒ QUẢNG ... ).
Căn nguyên của quá trình biến đổi thú vị này là do CẢI LƯƠNG chính là một bộ môn nghệ với tính chất mở hiếm có .
Và từ đó cho thấy là thực tế đang có rất nhiều cơ hội cho việc đổi mới CẢI LƯƠNG cho hợp thời đại .
1 Thủ pháp dàn dựng .
+ Trước khi có thể dựng lên các vở dài thì nên chọn giải pháp dựng các tiết mục ngắn tầm 15 _ 30 phút . Như vậy vừa tiện cho người dựng cũng như người xem . Đặc biệt là với người mới làm quen với CẢI LƯƠNG .
+ Kết hợp giữa ca cổ cùng vũ bộ truyền thống với những môn nghệ thuật khác :
Không chỉ có OBERA mà NHẠC KỊCH BROADWAY ;
CÁC THỂ LOẠI ÂM NHẠC NHƯ TRUYỀN THỐNG CÁCH MẠNG , NHẠC BOLERO , NHẠC TRẺ (POP , ROCK , REMIC...) NHẠC GIAO HƯỞNG THÍNH PHÒNG , NHẠC NGOẠI QUỐC
MÚA ĐƯƠNG ĐẠI , NHẢY HIỆN ĐẠI , Dance Sport , HIP HOP ;
CÁC LOẠI HÌNH XIẾC , TUNG HỨNG , NHÀO LỘN , XIẾC THÚ , ẢO THUẬT ;
VẼ TRANH CÁT ; BIỂU DIỄN ÂM THANH ÁNH SÁNG
CÁC MÀN ĐỒNG DIỄN VÕ THUẬT , CA VŨ cổ truyền của các dân tộc cho hợp với bối cảnh tác phẩm ( điều này thì NGAN MÃI CHUÔNG VÀNG đã làm khá tốt )
Có một điều cần lưu ý rằng đây nhiều khi giống như sự giao lưu kết hợp của các loại hình nghệ thuật độc lập . Ai của bền nào thì biểu diễn của bên dó mà cùng hòa vào trong một tổng thể chung của tiết mục , vở diễn . Vậy nên các nghệ sỹ không cần phải giỏi đầy đủ các phần . Nghệ sỹ cải lương có thể chỉ cần tập trung diễn CẢI LƯƠNG .
Thật ra sự kếp hợp giữa các bộ môn nghệ thuật với nhau thường thì cũng nhận được sự ủng hộ của phần đông các nghệ sỹ của các bộ môn nghệ thuật hiện đại ưa những trải nguyện mới mẻ .
Vấn đề quan trọng là cần tiết chế thời lượng và cách thức biểu diễn cho hợp lý . Đặc biệt là cần phải đảm bảo tối thiểu 50% thời lượng tiết mục , vở diễn là dành cho CẢI LƯƠNG truyền thống .
2 Đổi mới về đề tài kịch bản( Đây là phần quan trọng hơn so với việc đổi mới trong dàn dựng. )
+ Ưu tiên cho những cốt truyện về lịch sử , văn hóa , xã hội của chính VIỆT NAM này .
Lịch sử VIỆT NAM thực tế là có rất nhiều thứ để khai thác với những sự kiện hấp dẫn lôi cuốn , những anh hùng cùng những tình sử đầy ấn tượng trong con mắt của giới trẻ hiện nay .
Ngoài mảng đề tài ca ngợi tình yêu tổ quốc , đổi mới nông thôn thì hiện nay đang thiếu mang nói về :
Thanh niên từ quê ra thành phố lập ngiệp và khó khăn để đi tới thành công và có thể quay về phát triển quê nhà .
Cuộc sống của lớp nhân viên văn phòng .
Cuộc sống trong các khu phố , chung cư .
Cuộc sống của những công nhân trong các khu chế xuất .
Những người lao động phổ thông như chạy chợ chỉ với
hàng rau , hàng thịt , hàng cá , những tiểu thương nói chung hay người lái xe ôm , người bán hàng rong , bán vé số . Những con người chiếm không nhỏ trong xã hiện nay ,họ mưu sinh vất vả bằng công sức bỏ ra và rất đáng được trân trọng như một phần vẻ đẹp của cuộc sống
Các mối quan hệ giữa người với người theo nhiều khía cạnh , các vấn đề mang tính thời sự của xã hội hiện nay ...
Thật ra để tìm kiếm các kịnh bản gốc dành cho CẢI LƯƠNG vào thời điểm hiện tại là không dễ dàng có được . Vậy nên các kịch bản chuyển thể từ văn học , điển ảnh , kịch nói ... là giải pháp thích hợp . Quan trọng là nên chọn lựa những tác phẩm để chuyển thể với các tiêu trí là mới gần đây và có sự phổ biến trong giới trẻ (ví dụ là các tác phẩm văn học của nhà văn NGUYỄN NGỌC TƯ giống như ĐỜI NHƯ Ý )
+ Một mảng lớn của kịch bản chuyển thể là các tác phẩm của thế giới . Nguồn này đang dạng và phong phú thể loại hơn trong nước . Thậm trí có nhiều tác phẩm còn đặc biệt phổ biến trong giới trẻ .
Thực tế nhiều vở CẢI LƯƠNG kinh điển hiện nay vốn trước đây ở vào thời điểm ra đời cũng là đi theo xu hướng Việt hóa các tác phẩm ngoại quốc đanh thịnh hành khi đó . Bởi thế cái trở thành kinh điển cũng bắt nguồn từ những thứ mới mẻ ban đầu .
Nguồn kich bản chuyển thể ở đây phù hợp với thị hiếu của giới trẻ có thể là :
Các hình tượng vốn đã là kinh điển nhưng có sức hấp dẫn như BÁ TƯỚC MÔNG TƠ KÍT SÔ , NGƯỜI MANG MẶT NẠ SẮT , HIỆP SỸ ZO ZO , BÓNG MA TRONG NHÀ HÁT , BÁ TƯỚC MA CÀ RỒNG ...
Các tình sử nổi tiếng thế giới NHẬT BẢN , AI CẬP , ẤN ĐỘ ...
Đặc biệt là các thể loại thần thoại HY LẠP ( Cuộc chiến của các vị thần , Trận Chiến Thành TƠ ROA ...); thần thoại BẮC ÂU ( THOR ) ...
Chuyện giả tưởng như CHÚA NHẪN , DỊ NHÂN , ĐIỆP VIÊN 007 , ĐIỆP VIÊN BOND , NGƯỜI DƠI thậm trí là SAGA CHẠNG VẠNG ...
Ngay với nguồn tác phẩm HOA NGỮ :thay vì các hình tượng cổ diển trong CHIẾN QUỐC , TAM QUỐC , TÙY ĐƯỜNG hay tiểu thuyết KIM DUNG , CỔ LONG thì hiện nay phổ biến hơn hẳn trong giới trẻ là các hình tượng trong tiểu thuyết NGÔN TÌNH , TIÊP HIỆP , HUYỀN HUYỄN . Tuy rằng phải thừa nhận là phần nhiều ở đó khá là có vấn đề này kia . Nhưng một số như HOA THIÊN CỐT , LANG NHA BẢNG vẫn xứng đáng các tác phẩm văn học ít nhiều có giá trị nghệ thuật . Và chúng sở hữu một lượng FAN hùng hậu sẵn có nếu được chuyển thể thành CẢI LƯƠNG ...
Sau cùng thì việc bắt tay vào đổi mới trước hết là cần dám nghĩ , dám làm , dám đương đầu với khó khăn thậm trí là thất bại có thể xảy ra . Những người đi tiên phong mở lối thường phải như vậy . Có thể mình chưa thật sự thành công mà phải đến những người tiếp bước mới đạt được điều đó .
Nhưng những người đi đầu luôn đáng quý , đáng được trân trọng .
Trên đây là một số ý kiến nhỏ bé nêu ra mong góp phần giúp thúc đẩy việc bảo tồn và phát triển bộ môn nghệ thuật CẢI LƯƠNG .
Vài ý kiến nhỏ về sân khấu cải lương ( phần tiếp theo ) .
Như đã trình bày ở phần trước như đã nhận được những ý kiến rất quý báu từ một bạn đọc thật có tâm với bộ môn nghệ thuật cải lương . Vậy nên lần này xin mạn phép tiếp tục trình bày rõ ràng hơn một số luận điểm . Đây cũng là câu trả lời đến người bạn đọc này .
1 _ Về những đổi mới trong cách dàn dựng .
_ Một tiết mục CẢI LƯƠNG THỂ NGHIỆM THEO PHONG CÁCH MỚI cần đảm bảo tối thiểu 50 % thời lượng ca diễn cải lương đăc chưng . Đây nghĩa là thời lượng ca diễn cải lương càng nhiều thì càng tốt . Cũng nghĩa là có thể dùng tối đa 50% thời lượng còn lại thuộc về những thứ khác như là lời thoại không ca và hành động biểu diễn mà không kèm lời thoại của kịch nói cuối cùng mới là những bộ môn như múa đương đại , nhảy hiphop , xiếc nhào lộn ...
Việc kết hợp giữa cải lương với các bộ môn nghệ thuật biểu diễn khác của phải cân nhắc , lựa chọn sao cho hợp lý . Có nghĩa là hiphop dùng vào tiết mục này , còn opera thì cho tiết mục khác . Trong tiết mục có thể kết một hoặc vài loại hình nghệ thuật biểu diễn khác nhau . Vậy nhưng việc này cần phải lựa chọn và dàn dựng làm sao cho khéo léo để không biến tác phẩm trở nên hỗn đỗn mất kiểm soát với người dựng và người biểu diễn cũng như gây khó khăn cho người xem tiếp thu .
Việc kết hợp các loại hình bộ môm nghệ thuật biểu diễn khác vào sân khấu cải lương cũng không đơn giản . Mà để đạt được hiểu quả thì có lẽ là cần đến sự tinh tế của người dàn dựng cùng sự thống nhất về mặt ý tưởng nghệ thuật giữa người dựng và người biểu diễn . Ví như đem hiphip vào cải lương thì có thể là biểu diễn các bước nhảy hiphop đặc chưng với nền nhạc dân tộc , nhạc cải lương tuồng cổ hoặc cải lương hồ quảng ...
2 _ Về đổi mới nội dung .
Tiếp thu ý kiến về người bạn đọc có tâm với cải lương cũng như có lẽ rất yêu và tự hào với lịch sử , văn học của chính VIỆT NAM . Ý tưởng về những tác phẩm cải lương nói đến các nhân vật lịch sử như là HỒ NGUYÊN TRỪNG , hay chuyển thể từ tác phẩm văn học như CHIẾC LƯỢC NGÀ , VỢ NHẶT là rất đúng đắn .
Còn việc trước đây đã trình bày đến luận điểm là các kịch bản chuyển thể cho cải lương từ các tác phẩm văn học , sân khấu , điện ảnh nước ngoài . Việc đưa ra hai tác phẩm phim truyện truyền hình thuộc dòng văn học ngôn tình của TRUNG QUỐC làm ví dụ . Nay xin vẫn được giữ nguyên hai đề cử này là HOA THIÊN CỐT và LANG NHA BẢNG .
Bởi vì xét đến hai tác phẩm này thì trước hết ngược thời gian về thời trước khi mà dòng văn học , phim ảnh kiếm hiệp của TRUNG QUỐC còn đang mạnh và gây ảnh hưởng đến các nước khác trong đó có VIỆT NAM . Thì ngay ở chính quê gốc là TRUNG HOA thì dòng văn học và phim ảnh là cũng nhận được ý kiến trái chiều của giới nghệ thuật chính thống hàn lâm cùng với dư luận xã hội nói chung bên đó . Vậy như vẫn có những tác phẩm gắn liền với các tác giả KIM DUNG , CỔ LONG được đông đảo giới học thuật chính thống công nhận giá trị cùng sự đón nhận của xã hội . Mà những tác phẩm này có nhắc đến khá nhiều vấn đề nhạy cảm . Đó là bởi giá trị nhân văn vượt qua mặt không tốt của các tác phẩm đó .
Vậy thì đối với hai đề cử này cũng vậy . Đây là hai tác phẩm mà đặc biệt là bản phim truyền hình của nó đã vượt ra ngoài hay vượt lên trên sự hấp dẫn và các đặc điểm của thể loại ngôn tình còn gây nhiều tranh cãi trong chính xã hội bên nước họ . Mà hai tác phẩm này đã được giới học thuật chính thống công nhận giá trị nghệ nghuật cùng giá trị nhân văn . Đặc biệt là chúng được đông đảo các tầng lớp xã hội bên đó đón nhận . Chúng trở thành hiện tượng xã hội .
Đó là bởi vì xã hội bên đó đề cao hình tượng BẠCH TỬ HỌA của bộ phim truyền hình HOA THIÊN CỐT . Một nhân vật đề cao lòng vị tha , sự bao dung , sự yêu thương chúng sinh và sự hy sinh vì nghĩa lớn . Còn đối với LANG NHA BẢNG thì đây thật sự là một trường hợp đặc biệt . Vì tác phẩm tuy thuộc vào dòng ngôn tình nhưng lại mang tính chính luận rất cao . Và trong khi một bộ phận công chúng thuộc giới trẻ quá xa đà vào khía cạnh tình yêu trong LANG NHA BẢNG . Thì hầu hết công chúng còn lại đặc biệt là lớp trung niên với cái nhìn cổ điển lại hoàn toàn tập trung vào tính chính luận của tác phẩm . Với nội dung của LANG NHA BẢNG là hành trình của những con người đi tìm công lý cho người đã khuất lẫn người còn sống , hành trình mà họ thay đổi thế giới đang sống để nó trở nên tốt đẹp hơn . Một thế giới nơi công lý , chính nghĩa và sự thượng tôn pháp luật được thực thi . Ý tưởng bao trùm LANG NHA BẢNG là lý tưởng vì nước vì dân . Và lý tưởng này là đúng với con người thuộc mọi quốc gia , mọi nền văn hóa . Có lẽ bởi vậy mà LANG NHA BẢNG được trình chiếu ở khắp thế giới .
Thêm một điểm là các nhân vật chính trong hai tác phẩm này có tâm lý rất phức tạp . Việc thể hiện các nhân vật ấy không dễ dàng nhưng đó vừa là thách thức và cơ hội thể hiện tài năng của người nghệ sỹ . Cũng như việc hai tác phẩm này đều hết sức đồ sộ về số lượng nhân vật cũng như nhiều các đại cảnh . Thế nhưng điều này không phải là trở ngại với sân khấu cải lương khi tính ước lệ rất cao và có thể lựa chọn để dựng từng phân cảnh chứ không nhất thiết là toàn bộ tác phẩm . Ví như các trích đoạn cải lương rất thành công về các chương hồi của TAM QUỐC hay Ỷ THIÊN ĐỒ LONG KÝ đều là hai trong số những tác phẩm văn học hay phim truyền hình cực kỳ đồ sộ .
3 _ Tổng kết .
Và một lần nữa đưa ra một luận điểm . Rằng trong việc thử nghiệm những điều mới mẻ đã luôn ẩn chứa yếu tố thất bại . Có thể lần đầu thất bại nhưng ngay sau đó lại sẽ đạt được thành công lớn . Người đời luôn nói thất bại là mẹ thành công . Có thể người trước không làm được nhưng người sau lại làm được . Bất cứ một cá nhân nào làm mới được cải lương đều là điều đáng mừng cho cải lương nói riêng và nghệ thuật nói chung .
Cảm ơn toiyeunghethuat đã dành nhiều tâm huyết để đưa ra ý tưởng đổi mới cải lương. Những ý của bạn đều hay (theo ý riêng mình) nhưng quả thật điều đầu tiên là người thực hiện nó phải có được tư tưởng liều lĩnh và dám đổi mới như bạn đã. Chắc cần thêm nhiều cơ hội và rất rất nhiều thời gian để sân khấu cải lương có được một dòng chảy mới, mạnh mẽ hơn.
Bạn có biết "vài ý nhỏ" mà bạn đưa ra cần nhiều người rất tài mới hoàn chỉnh được ko. Nếu ko khéo sẽ phá hỏng đẳng cấp nghệ thuật của cải lương mất. Quan điểm của mình thì chỉ cần giữ được tính nhân văn của chính kịch, còn lại mọi thứ đều có thể đổi mới theo thời đại (nội dung, cảnh trí, phục trang, âm nhạc, vũ đạo). Nhưng đổi mới phải mang theo nét văn hóa của thời đại và phù hợp với giới hạn của nội dung (nhân vật). Đặc tính của cải lương là được quyền cải cách mà, chỉ có điều phải lương truyền và làm cho nó hay hơn chứ không phải chỉ làm cho độc và lạ (thấy hơi miễn cưỡng).
Trước hết xin cám ơn các bạn đã đọc hết hai bài viết trên . Đặc biệt là các bạn đã cho ý kiến phản hồi . Thật sự là vì tình yêu cùng sự trăn trở dành cho CẢI LƯƠNG thì những đóng góp ý kiến những bàn luận như vậy quả đáng quý trọng và mong nhận được nhiều hơn nữa . Và cũng xin được tiếp tục có những luận điểm hồi đáp các bạn .
Có bạn đọc xem chừng vẫn chưa đọc kỹ hay là hiểu cho thấu đáo những luận điểm được trình bày .
Trước hết là mong bạn GT cùng các bạn có chung quan điểm đọc kỹ lại phần trình bày về " đổi mới nội dung " . Như đã trình bày ở trên , đây mới là phần quan trọng hơn so với "đổi mới cách dàn dựng " . Hiện nay một trong vấn đề lớn nhất của SÂN KHẤU CẢI LƯƠNG chính là thiếu kịch bản mới , cũng như đa số kịch bản mới không đáp ứng được nhu cầu đại chúng hiện nay . Nếu vấn đề đầu tiên là có các kịch bản hay hợp thời đại thì quả thật nhiều khi chỉ cần dàn dựng theo hướng truyền thống nhưng vẫn đủ để thu hút không chỉ khán giả quen thuộc của SÂN KHẤU CẢI LƯƠNG mà còn thu hút thêm được một số thị phần của khán giả đại chúng .
Thứ hai là nói đến phần "đổi mới dàn dựng " . Thì dường như các bạn đã nâng tầm những luận điểm đã được trình bày ở trên khiến mọi việc được suy nghĩ theo chiều hướng phức tạp lớn lao hơn vấn đề vốn có . Cũng mong các bạn chú ý lại và phần " thời lượng " ở bài 1 và phần " cách thức lựa chọn các hình thức kết hợp giữa nghệ thuật CẢI LƯƠNG với các bộ môn nghệ thuật khác " ở bài hai .
Thiết nghĩ rằng một tiết mục SÂN KHẤU CẢI LƯƠNG có thời lượng chỉ tầm 15 phút là thích hợp để triển khai dàn dựng các thử nghiệm mới mẻ với quy mô nhỏ là điều không quá khó khăn phức tạp . Và nếu tiết mục này có thất bại về mặt nghệ thuật hay thương mại thì cũng không gây ra quá nhiều hệ lụy như đối với một vở CẢI LƯƠNG trọn tuồng có độ dài vài tiếng đồng hồ , được dàn dựng công phu quy mô lớn .
Cũng như việc có đưa MÚA hay bất cứ một loại hình nghệ thuật nào khác và kết hợp cùng với CẢI LƯƠNG thì còn phải xét vào " tùy nơi , tùy lúc , tùy cách thức " .
Và kết quả của những đổi mới trong dàn dựng này đạt được hiệu quả ra sao thì đương nhiên phải đến khi tác phẩm được biểu diễn rồi nhận được phản hồi từ công chúng mới rõ được . Và công chúng thì thường sẽ luôn có những kiến trái chiều , hay với người này , dở với người kia . Phán quyết thướng sẽ ở đa phần công chúng .
Thêm một vấn đề là những cải cách , đổi mới trong dàn dựng theo chiều hướng được đề cập như trên mà GT cùng những bạn cho rằng chỉ khiến cho CẢI LƯƠNG trở lên " độc " và "lạ" . Thì đó là với các bạn , những người có niềm đam mê sẵn có với CỔ NHẠC và quen với SÂN KHẤU CẢI LƯƠNG truyền thống .
Vậy nhưng đại đa số công chúng còn lại hiện nay , những người trước nay vốn thờ ơ với CỔ NHẠC hay nghệ thuật CẢI LƯƠNG . Thì họ hầu như xa lạ với những giá trị được coi là chuẩn mực của nghệ thuật CẢI LƯƠNG truyền thống . Và cũng khó lòng để họ chấp nhận ngay về những giá trị này . Trong khi với nhiều người đặc biệt là giới trẻ sẽ thấy gần gũi với những bộ môn nghệ thuật mang tính hiện đại kia hơn .
Vấn đề cấp thiết với SÂN KHẤU CẢI LƯƠNG hiện nay là thu hút khán giả . Không phải chỉ là trong phạm vị những người đã từng biết và yêu mến bộ môn này từ trước . Mà quan trọng hơn là phải giới thiệu nó đến với đại chúng . Thành thật mà nói thì cộng đồng khán giả yêu mến CẢI LƯƠNG đem so sánh với đại chúng thì rất là khiêm tốn . Và cộng đồng này cũng luôn ít người so với cộng đồng yêu nhạc trẻ , nhạc BÔ LÊ RÔ , hài kịch hay là phim ảnh , truyền hình .
Và một lần nữa đưa ra luận điểm . Rằng trong việc thử nghiệm những điều mới mẻ đã luôn ẩn chứa yếu tố thất bại . Có thể lần đầu thất bại nhưng ngay sau đó lại sẽ đạt được thành công lớn . Người đời luôn nói thất bại là mẹ thành công . Có thể người trước không làm được nhưng người sau lại làm được . Bất cứ một cá nhân nào làm mới được cải lương đều là điều đáng mừng cho cải lương nói riêng và nghệ thuật nói chung .
Nhân đây . Thông qua diễn đàn , nơi tập trung nhiều người yêu CẢI LƯƠNG. Thì những trình bày tổng hợp này có thể chuyển đến những người làm nghề chuyên nghiệp hay chỉ đơn giản là những ai có thể biên soạn , dàn dựng hay ca diễn CẢI LƯƠNG . Và coi như đây là ý kiến tham khảo để mọi người thấy có thể áp dụng phần nào đó vào việc thực hiện các tiết mục , tác phẩm mới cho SÂN KHẤU CẢI LƯƠNG . Chứ còn nếu chỉ mãi bàn luận các ý tưởng trên lý thuyết thì những trình bày nêu trên dù có được cho là hay là hợp lý chăng nữa cũng không có ích gì cho SÂN KHẤU CẢI LƯƠNG . Hiện nay hơn lúc nào hết cần XÃ HỘI HÓA SÂN KHẤU CẢI LƯƠNG với sự chung tay góp sức của mọi người .
Tuy chưa đoc hết " ý kiến nhỏ " mặc dầu bài viết rất ư là dài ! hihi...rất cảm ơn thời gian và những trăn trở của bạn ! Bạn nên gửi bài viết này đến những cơ quan chức năng có lẽ sẽ có hiệu ứng hơn là trên diễn đàn mình ! Thanks nha !
Toiyeunghethuat:
Hihihi... vốn dĩ mình không có một câu hay ý nào để hiểu khác về vấn đề bạn đã nêu đâu bạn.
_ Mình không hề tách riêng hay coi trọng (xem nhẹ) việc đổi mới nội dung và dàn dựng. Chẳng có chuẩn mực nào riêng khi ta đang bàn luận chung cả.
_ Mình không hề nói những ý tưởng đổi mới của bạn chỉ "độc và lạ". Mình chỉ đang bàn về sự cố gắng còn thiếu của một số người làm nghệ thuật hiện nay thôi.
_ Nếu mọi ý tưởng bạn nói đều rất đơn giản và dễ thực hiện (như bạn dang nghĩ) thì bạn bắt tay làm thử xem. Trong phạm vi thử nghiệm ngắn đó, bạn có thể bắt đầu ở ngay đây, ngay diễn đàn này, ngay CLB Anh-Em này đó. Mọi clip sinh hoạt offline ở đây đều được đưa lên mạng để khảo sát mà.
Và để đảm bảo bạn không một lần nữa hiểu sai chủ ý của mình, mình chỉ muốn nói rõ rằng mình đang khuyến khích bạn tham gia "cuộc đua" thật sự chứ không để lãng phí "đôi chân" mà đứng một bên cổ vũ.
Còn việc có người nào đọc được và đủ khả năng thực hiện hay không thì bạn đừng lo. Chuyện này tự khắc có những cơ duyên của nó. Hãy cứ giữ vững niềm tin và lạc quan nhé.
toiyeunghethuat
Trả lời với trích dẫn
Giang Tiên
MEM
