Giải Thanh Tâm tồn tại gần 10 năm từ 1958 đến 1967, do sáng kiến của ký giả Trần Tấn Quốc, nhằm khuyến khích những tài năng trẻ trong bộ môn cải lương.
Có 24 nghệ sĩ đã đoạt giải Huy chương vàng của giải này: NSƯU Thanh Nga (năm 1958); Lan Chi, Hùng Minh (năm 1959); NS Bích Sơn, NSND Ngọc Giàu (năm 1960); NS Thanh Thanh Hoa (năm 1961); NSƯT Ngọc Hương, NSƯT Ánh Hồng (năm 1962); NSND Bạch Tuyết, NS Kim Loan (tức Mộng Tuyền), Trương Ánh Loan, Tấn Tài, NSND Diệp Lang, NS Thanh Tú (năm 1963); NSND Lệ Thủy, NSƯT Thanh Sang (năm 1964); NSƯT Thanh Nguyệt, NS Bo Bo Hoàng (năm 1965); NS Phượng Liên, NSƯT Phương Quang (năm 1966); NSƯT Mỹ Châu, NS Ngọc Bích, NSƯT Bảo Quốc, NS Phương BÌnh (1967).
Tại Mỹ trong những ngày qua, trong các chương trình cổ nhạc giới thiệu đến khán giả kiều bào, NSƯT Thanh Thanh Tâm đã nói về hai giải thưởng lớn có sự tác động của mẹ chị - cố NS Thanh Thanh Hoa và của chị, đó là giải HCV Thanh Tâm và HCV Trần Hữu Trang.
“Cả hai thương hiệu đều mang trọng trách phát hiện và bồi dưỡng tài lăng sân khấu, tôn vinh giá trị sáng tạo nghệ thuật của cá nhân. Từ đó góp phần thúc đẩy sàn diễn cải lương thăng hoa xứng tầm với việc tồn tại một giải thưởng. Thế nhưng để giải thưởng tồn tại trong đời sống sàn diễn tiêu chí chọn lựa HCV rất quan trọng bởi sự tỏa sáng của nghệ sĩ đoạt giải có sức ảnh hưởng rất lớn đối với khán phòng - NSƯT Thanh Thanh Tâm cho biết.
Trong những ngày Giải thưởng HCV Trần Hữu Trang lần thứ 13 chuẩn bị khởi động với nỗ lực của việc tiếp tục thành tựu của giải thưởng này, dư luận trong giới sân khấu và nghệ sĩ đã nhắc nhiều đến thành quả của chắng đường tìm kiếm, phát hiện tài năng, mà uy tín của giải Trần Hữu Trang đã cho thấy thành quả đạt được từ cuộc thi này chính là góp phần giữ gìn, phát huy truyền thống sáng tạo trong nghệ thuật biểu diễn.
Kế thừa từ thành quả 10 năm tổ chức của Giải Thanh Tâm, giải thưởng Trần Hữu Trang là niềm tự hào của giới sân khấu cải lương miền Nam khi đã trao cho 61 diễn viên đoạt HCV triển vọng và 5 diễn viên đoạt giải HCV xuất sắc.
Đây là những giải thưởng mà hầu hết nghệ sĩ đoạt giải đều là những ngôi sao hàng đầu trên bầu trời nghệ thuật và có vị trí vững vàng trong lòng khán giả mộ điệu qua từng giai đoạn lịch sử trong suốt nữa thế kỷ qua.
NSƯT Thanh Thanh Tâm kể: “Lúc mẹ tôi còn sống, bà nói trong 10 năm giải Thanh Tâm và 12 giải Trần Hữu Trang, có những điểm tương đồng và có những điều cách biệt. Thế nhưng điều đáng nói nhất chính là yếu tố phát hiện tài năng của một giải thưởng, để đến ngày hôm nay những HCV của giải Thanh Tâm thực sự mang lại cho sàn diễn cải lương những ngôi sao không có tuổi”.
Điều này được minh chứng qua sự tỏa sáng của những ngôi sao như : NSND Bạch Tuyết, Ngọc Giàu, Lệ Thủy, Diệp Lang, NSƯT Thanh Sang, Thanh Nguyệt, Bảo Quốc, NS Thành Được…”
Năm 1957, ký giả kịch trường uy tín nhất làng báo Sài Gòn thời đó – nhà báo Trần Tấn Quốc, bút danh Thanh Tâm – đã có ý tưởng thành lập giải thưởng đầu tiên dành cho các nghệ sĩ trẻ giới sân khấu cải lương. Hội đồng chấm giải Thanh Tâm được thành lập – gồm các đạo diễn sân khấu, thầy tuồng và ký giả kịch trường uy tín đến tận từng đoàn hát mà các nghệ sĩ đăng ký tham gia giải để tuyển chọn những tài năng trẻ từ các đoàn.
Các nghệ sĩ dự giải được đặt trong môi trường sân khấu toàn diện: diễn nguyên tuồng hát trong sự tương tác với tất cả các nghệ sĩ tham gia vở diễn và lấy sự cổ vũ của khán giả làm thước đo của giải thưởng.
“Tôi được mẹ chọn cái tên Thanh Tâm đặt nghệ danh cho mình, cũng là để kỷ niệm mẹ đoạt giải Thanh Tâm. Ưu điểm của giải HCV Thanh Tâm thời trước là chấm giải theo nguyên tắc cộng hưỡng của một vở diễn. Các nghệ sĩ được phát hiện có đủ không gian để biến hóa nhiều trạng thái tâm lý khác nhau, để những hỉ, nộ, ái, ố đó bộc phát tính cách riêng trong ca diễn, 24 nghệ sĩ đạt giải HCV Thanh Tâm chính vì thế không trùng lớp với nhau.
Mỗi người thừa hưởng một giọng ca, một phong cách, đại diễn cho một trường phái biểu diễn, một thương hiệu của đoàn hát. Ví dụ như cô Thanh Nga, chú Thanh Sang là phải nhắc đến Đoàn Thanh Minh; cô Bạch Tuyết, chú Thành Được là thuộc Dạ Lý Hương; chú Phương Quang, má Phương Lên là Kim Chưởng…
Tính phát hiện của một hội đồng chấm giải Thanh Tâm đã góp phẩn vun bồi tài năng để đóa hoa khi đã cắm vào đúng mảnh đất sẽ tỏa hương, tạo nét riêng biệt trong vườn hoa nghệ thuật. Độ dày của nghề chính là hàng trăm vai diễn mà chú Thanh Sang đã thể hiện; độ bền của sự nghiệp còn ở đức tính ham học hỏi, cần cù trong sáng tạo và nhất là không nản chí.
Bởi thời điểm đó chú Thanh Sang gần hết hợp đồng nhưng vẫn không nãn lòng rời khỏi gánh Dạ Lý Lương, để tiếp tục ở lại dù cứ phải đóng vai phụ, vai lão. Và rồi chú được Tổ nghiệp thương, hai soạn giả tài hoa trao cho vai Tạ Tốnj, để phất lên như diều gặp gió. Tính phát hiện còn dựa vào yếu tố đạo đức và lối sống của người nghệ sĩ, để qua đó chọn đúng người đặt vào tay chiếc HCV xứng đáng”.
QUÂN THẠCH
Nguồn tin: Báo sân khấu