Bà tên thật là Trần Ngọc Ánh, sinh ngày 9 tháng 5 năm 1956 tại Sài Gòn, là con cả trong một gia đình có 5 người con.[cần dẫn nguồn][1] Cha của bà là nghệ sĩ Hữu Phước, một nghệ sĩ cải lương nổi tiếng ở miền Nam Việt Nam thập niên 1960. Nghệ danh Hương Lan của bà được ghép từ chữ Hương trong Thanh Hương và chữ Lan trong Út Bạch Lan, nghệ danh của hai ca sĩ thân thiết với gia đình bà. Do ảnh hưởng của cha, bà khởi nghiệp ca hát bằng thể loại vọng cổ. Năm 1961, khi chỉ mới 5 tuổi, cha bà đã đưa bà lên sân khấu và cùng diễn trong vở cải lương Thiếu phụ Nam Xương, lần đầu tiên ghi dấu ấn trong cuộc đời ca hát của bà. Năm 1966, bà chuyển sang tân nhạc dưới sự dìu dắt của nhạc sĩ Trúc Phương. Ca khúc tiêu biểu của bà là Ai ra xứ Huế của Duy Khánh nhận nhiều sự chú ý và mến mộ bởi chất giọng ngọt ngào và thanh khiết. Bà được hầu hết các nhật báo cũng như tạp chí ở Sài Gòn lúc bấy giờ mệnh danh là “thần đồng”. Cuối năm 1974, nhạc sĩ Ngọc Chánh đã có những cuộc thương thảo nhằm thực hiện tuyển tập thu băng đầu tiên mang tên “Tiếng hát Hương Lan”, trong bộ băng nhạc nổi tiếng Shotguns nổi tiếng thời bấy giờ. Tuy nhiên, dự án này không thể thực hiện do thời cuộc đầu năm 1975. Sau năm 1975, bà tiếp tục sự nghiệp ca hát trong đoàn cải lương Văn Công với các vở Tình yêu và Bạo chúa, Cây sầu riêng trổ bông, v.v. Năm 1976, bà lập gia đình với nghệ sĩ Chí Tâm. Năm 1978 bà sang Pháp cùng chồng và con trai. Thời gian đầu, cuộc sống chật vật, bà phải đi làm thuê ở nhà hàng kiếm sống. Năm 1982, bà ly dị. Hạnh phúc gia đình tan vỡ, bà dốc tâm huyết cuộc đời phụng sự cho nghệ thuật. Bà xuất hiện lần đầu tiên trên chương trình video Paris By Night năm 1984 với nhạc phẩm Ngày về của Hoàng Giác và nhanh chóng trở thành một giọng ca trụ cột của trung tâm Thúy Nga. Bà xuất hiện rất thường xuyên trong chương trình Paris By Night với những nhạc phẩm tình ca quê hương như Còn thương rau đắng mọc sau hè, Em đi trên cỏ non, Chiếc áo bà ba, Điệu buồn phương Nam, ...và gần đây là Cánh thiệp đầu xuân (Paris By Night 80), Mùa xuân của mẹ (Paris By Night 85), Tiễn người đi (Paris By Night 88), Chuyện chúng mình và Tàu đêm năm cũ (Paris By Night 98), Mắt Huế xưa (Paris By Night 78), Dạ cổ hoài lang (Paris By Night Divas), "Chân trời tím"(Paris By Night 100). Trong một số bài phỏng vấn, Hương Lan vẫn thường cho biết rằng cuộc đời bà chỉ phụng sự cho nghệ thuật và mơ ước của bà là được trở về hát trên chính quê hương của mình. Năm 1994, lần đầu tiên bà trở về Việt Nam cùng với những nghệ sĩ hải ngoại Quốc Anh, Đức Huy và Thảo My. Hai năm sau, bà được phép trình diễn trước khán giả tại Việt Nam nhờ ở "thiện chí phục vụ khán giả và niềm ước mơ tầm thường của mình" được nhận biết. Tháng 5 năm 2009, Hương Lan tổ chức liveshow của mình tại Việt Nam với tên: "Ơn đời một khúc dân ca"[5]. Tuy có nhiều trục trặc về khâu dàn dựng, cả Hương Lan và khán giả đều không vừa ý với cách làm việc của ông bầu Hữu Lộc và sự cố về tiền thù lao của công ty Nụ cười mới, nhưng liveshow đã kết thúc tốt đẹp và thu hút đông đảo khán giả với giá vé mức cao nhất lên đến 1,5 triệu đồng/vé. Hiện nay, tuy tuổi đời đã cao nhưng bà vẫn hoạt động tích cực, tiếng hát của Hương Lan vẫn có sức sống vượt thời gian trong lòng thính giả.