Từ lâu NSƯT Mỹ Châu là giọng ca thần tượng của tôi, từ cái thuở rất nhỏ tôi đã nghe cô hát Nửa đêm sầu hận, Sầu lẻ bóng... trên đĩa 45 tours, cái thuở mà NSND Lệ Thủy còn được in trên bìa với tên “em bé Lệ Thủy”.
Theo thời gian sự yêu mến của tôi dành cho hai giọng ca này tăng dần. Riêng ở đây tôi muốn nói đến giọng ca của cô Mỹ Châu, một tài danh sân khấu thuộc thế hệ vàng. Nhớ đến cô, những khán giả sành điệu cải lương nhớ đến một giọng ca đặc biệt đã tạo nên bản sắc một tài năng hiếm có góp phần tạo nên sự phong phú, đa dạng cho sân khấu cải lương.
Có thể nói giọng ca của NSƯT Mỹ Châu là giọng ca huyền thoại, sẽ sống mãi với thời gian cho những ai còn mê bài vọng cổ, nhất là tân cổ giao duyên. Cô đã rời sân khấu từ lâu, khán giả tri âm không còn dịp nghe lại giọng hát trầm buồn, sâu lắng, càng nghe càng thắm đượm, càng nghe càng cảm nhận nghệ thuật ca vọng cổ độc đáo của cô, như lời tâm sự, như người bạn đồng hành chia sẻ những nỗi buồn trong cuộc sống.
Mới đây, tình cờ tôi được một người bạn trao cho DVD Tạ tình tri âm 3 ghi lại tiếng hát của cô cùng chồng – nghệ sĩ Đức Minh và giọng ca ăn khách đương thời Trọng Phúc. Lâu lắm rồi tôi mới được nghe lại giọng ca của cô qua bản thu âm mới nhất. Mặc dầu đã từng nghe hàng trăm bài hát của cô nhưng lần này tôi lại mang một cảm xúc khác.
Nghe đi nghe lại nhiều lần, càng nghe càng thấm, những cảnh quay đẹp đã không còn tác dụng với tôi, giọng ca đầy xúc cảm của cô đã lấn át tất cả. Tôi không khỏi bàn hoàng, cô ca hay như thời kỳ đang ở trên đỉnh vinh quang nghề nghiệp, sâu lắng mà nhẹ nhàng, thiết tha đầm thắm, tình cảm thâm sâu từ trái tim tình yêu, lả lướt bay trên nền kỹ thuật luyến láy độc đáo.
Những dấu trầm như tiếng thở đầy miên man không nhầm lẫn với bất cứ ai, sắc thái riêng biệt chỉ có ở Mỹ Châu. Cách sắp nhịp điêu luyện, thượng thừa, ca như không cần tính nhịp, chủ yếu thể hiện tình cảm, nội tâm nhân vật trong từng lời ca. Những khuôn nhịp không bị ràng buộc mà như rộng mở thênh thang chắp cánh cho lời ca như ru, như lời thì thầm tâm sự của người thương yêu nhất thủ thỉ nói cho nhau nghe.
Giọng ca và nghệ thuật ca vọng cổ của NSƯT Mỹ Châu đã đạt đến trình độ siêu đẳng, chợt nhìn lại những giọng ca kế thừa thì chưa ai có thể để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng người nghe mãi mãi như cô. Nghe album này không ai có thể ngờ rằng đó là giọng ca đã vượt qua tuổi 60 của đời người.
Vẫn như lời ru tình ngọt ngào của thuở đang độ chín của tình yêu, sắc xuân phơi phới mãnh liệt, nồng nàn, dấu ấn khó phai đậm sâu kỷ niệm. Bao giờ cũng vậy, giọng ca, nghệ thuật ca vọng cổ của Mỹ Châu không dành cho những cuộc mua vui qua loa, những người chỉ thoáng qua dạo cảnh xem hoa với cải lương mà tiếng hát ấy, nghệ thuật ca ấy là sản vật quý báu của nghệ thuật cải lương dành cho những tấm tình mộ điệu sâu sắc, những tri âm sành điệu đờn ca tài tử cải lương.
Trong DVD Tạ tình tri âm 3 này NSƯT Mỹ Châu đã thể hiện nghệ thuật phối hợp tân cổ thành một làn điệu chung rất hấp dẫn, không có khoảng cách giữa tân nhạc và vọng cổ. Có những đoạn chen vào lớp Phụng hoàng, hay một lớp Từ đại oán, sắc thái riêng của từng làn điệu đã hòa quyện với bản vọng cổ tạo nên những âm sắc giao duyên tuyệt với như trai tài gái sắc chung đôi.
Đây là cách thể hiện bài tân cổ giao duyên khá mới mẻ, hiện đại đủ thấy sự sáng tạo tìm tòi cách thể hiện mới độc đáo trên nền nhạc cũ của một nghệ sĩ tài năng. Giá như không có sự khắc nghiệt của thời gian có lẻ sân khấu cải lương không xa một Mỹ Châu tài sắc, ca diễn vẹn toàn.
Tất cả những lời vọng cổ đề tên Tường Châu, tôi được biết (tuy chưa chính xác) đó là ý tưởng, là sự lao động khổ nhọc của cô, sáng tác cho chính mình những ngày cô xa rời sân khấu. Cấu trúc bài vọng cổ gọn nhẹ, chỉ ba câu ngắn ngủi nhưng súc tích, ngoài những cấu trúc thông thường như vọng cổ 1 – 2 – 5 – 6, cô thường sử dụng câu 4 bản vọng cổ đủ.
Sau khi vào vộng cổ cô ca tiếp 2 khuôn nhịp xuống xề; vừa trên cái nền cổ cô đem đến cho người nghe cách ca câu 4 đủ, thông thường câu 4 đủ chỉ dành cho tuồng hợp với tình huống kịch, câu 4 khó ca hay vì xuống 2 khuôn hò, khó hay, ca hay phải là người chắc nhịp và có chất giọng độc đáo.
Câu 4 trong 6 câu vọng cổ không mới, nhưng qua sáng tác và thể hiện của cô trong DVD Tạ tình tri âm 3 là một nét mới, hấp dẫn làm cho bớt nhàm chán cách sử dụng thông thường cứ 1 – 3, 5 – 6 trong bài tân cổ giao duyên. Phải hiểu đúng, viết đúng và hát hay câu 4 đủ không phải ai cũng làm hay được.
“Anh hãy về đây em mong chờ anh mãi, Hóa đá vọng phu năm tháng thương chờ”, sự chung thủy của người con gái chờ đợi người yêu sao mà da diết, đáng yêu đến vậy (lời trong bài Mong chờ). Mỹ Châu đã thể hiện cách ca tân nhạc pha chút giọng Huế cùng với lối ca vọng cổ nhẹ nhàng nhu làn gió thu man mác trên sông Hương, không có ranh giới âm nhạc trong nghệ thuật ca tân cổ giao duyên của Mỹ Châu.
Nghe cô ca mà tôi nhớ lại thời hoàng kim của bài tân cổ ở thập niên 70 mà cô là một trong những giọng ca góp công rất lớn cho sự thành công của bài tân cổ giao duyên. Mỹ Châu là giọng ca cải lương, ca tân nhạc theo phong cách cải lương nhưng không làm “ngấy” người nghe.
Một lớp Phụng hoàng câu 1 – 8 được cô hát bằng dây xề gối đầu cho Trọng Phúc vô vọng cổ, tuy không mới nhưng qua cách thể hiện của cô người nghe vẫn nhận ra đúng bản chất của một bài tân cổ giao duyên chứ không phải một trích đoạn cải lương. Sự kết hợp tài tình của người viết và người biểu diễn tạo nên nét chấm phá cho bài tân cổ có sử dụng bản lớn.
Ở bài Đồi thông hai mộ sau khi ca dứt câu 3, cô chuyển qua hát một lớp Tứ đại oán với tiết tấu nhanh hơn, cho phù hợp với tiết tấu bài vọng cổ vẫn bảo đảm chất mùi, chất mượt mà sâu lắng của giai điệu oán, một bài tân cổ hay, vẫn không phải là một trích đoạn.
Với cấu trúc toàn album là 6 bài hát, trong đó hết 4 bài nhắc về kỷ niệm tình yêu dang dở, hoài niệm về những ký ức đẹp, những nỗi đau mà người trong cuộc trải qua những ngày tháng nồng say... Với tình cảm buồn vời vợi đó rất thích hợp cho giọng ca trầm buồn của cô chinh phục người nghe.
Có 2 bài hát với nội dung khác hơn 4 bài tình buồn kia, bài Tâm sự người ca sĩ (nhạc Phú Quang): “Tôi vui thì thật là vui, Rồi buồn đó, rồi đau thương cũng đó... Có ai hiểu được cho mình, ngổn ngang tâm sự chỉ mình mình thôi”. Lời tự bạch dịu dàng tế nhị của một nghệ sĩ với khán gải tri âm cảu mình, nó không phải là nổi buồn, mà lời tâm sự chia sẻ cho nhau sự cảm thông, để hiểu mà thương cho đời nghệ sĩ.
Đặc biệt, trong bài Biển tím, giọng ca buồn của cô trở thành lời hẹn ước chắc 3 bó một giạ của người con gái khi yêu chung thủy với tình yêu... “Thuyền biển xa nhau là thường tình trong cuộc sống, Còn anh và em là chuyện ngàn đời... Nơi lưu giữ hẹn thề hai đứa, sống muôn đời và chết chẳng xa nhau... Anh đi rồi buồn biết bao nhiêu, Hàng phi lao xin làm nhân chứng.
Ấm êm một mái gia đình, đời xây hạnh phúc cho chúng mình yêu nhau”. Tôi thật sự bị ấn tượng bởi cách thể hiện của cô trong ài hát Biển tím, tình yêu đẹp làm sao, đáng yêu làm sao, giọng hát liêu trai của cô đâu chỉ là những cung bậc buồn thấm đượm mà còn là sự nhẹ nhàng, thanh thoát, mượt mà, chung thủy của tình yêu.
Rồi chợt nhớ lại tình cảm của cô hiện nay, vừa phải tiễn chồng về cõi vĩnh hằng, cô đã đem tro cốt của chồng về quê hương lo cho ông được mồ yên mả đẹp. Phải chăng là linh cảm, là dự báo của người nghệ sĩ mà gần như cuộc đời thật của cô lại gắn kết hầu hết nội dung trong album Tạ tình tri âm 3.
NSƯT Mỹ Châu, theo tôi, là một hiện tượng lạ, quý hiếm của sân khấu cải lương. Từng là một ngôi sao ăn khách hàng đầu ở tuổi rất trẻ (15 – 16) tuổi, đỉnh vinh quang của cô kéo dài liên tục. Cô khởi đầu một mạch đi đến kết thúc là đường thẳng của sự thành công. Khi làm đạo diễn, sự tinh tế kỷ tính, nghiêm túc, sâu sắc được NSƯT Mỹ Châu thể hiện trong từng tác phẩm của mình, một đạo diễn có sắc thái riêng giống như phong cách ca diễn của cô.
Thời gian trôi qua rất nhanh. Với tôi, 2 giọng ca không bị xưa, vẫn rất hiện đại là NSƯT Mỹ Châu và NS Minh Cảnh. Thưởng thức xong album của cô, tôi càng nhớ sân khấu nhiều hơn, rồi nhớ những vai diễn của cô trên sân khấu, trong băng đĩa ngày nay có nhiều giọng ca trẻ rất hay, đã hát thay – sau khi xem họ xong lại càng nhớ cô nhiều hơn.
Một A Khắc Thiên Kiều (vở Người tình trên chiến trận), một Ai sa (Bóng hồng sa mạc), Nữ chúa (Khi rừng mới sang thu), Lý Thiên Kim (Kiếp nào có yêu nhau), Ngọc Hân công chúa, Lan v.v... tưởng như bình thường vậy mà cho đấn nay chưa có ai đủ sức để người xem khỏi nhớ đến Mỹ Châu. Sức hút của một ngôi sao, sự ảnh hưởng đến cả một thế hệ sân khấu không dễ dàng có được.
Cải lương mất dẩn những ngôi sao lớn... Hiện nay giọng ca của NSƯT Mỹ Châu vẫn còn đủ sức lay động lòng người. Và tôi chợt ước mơ, ước gì Minh Vương và Mỹ Châu sẽ hát chung với nhau trong một album mới nhất trong năm 2014. Chắc chắn đó sẽ là một tuyệt phẩm bất hủ của hai giọng ca vàng. Bởi tôi biết, hai giọng ca này vẫn còn phong độ như ngày nào, đủ sức làm ngay ngất muôn triệu con tim của những người sành điệu cải lương.
Phong_Vũ
Trả lời với trích dẫn
romeo