Đi hớn hở, về khóc thầm!

[Phong_Vũ]

Ở trong nước, nghệ sĩ cải lương gặp khó khăn về sàn diễn; khi ra nước ngoài kiếm được đồng tiền thì nước mắt đong đầy

Chuyện dở khóc, dở cười khi “bay sô” tự túc sang diễn ở các nước Mỹ, Úc, Pháp trong giới nghệ sĩ sân khấu cải lương lâu nay đã nghe nói nhiều. Những chuyến đi gần đây, tình cảnh nghệ sĩ càng lâm vào cảnh khó khăn hơn.

Vay nóng để “bay sô”

Các nghệ sĩ cải lương bay sô sang Mỹ gần đây cho biết tình trạng tự túc mọi chi phí đã khiến số tiền đầu tư để có được visa đúng theo hợp đồng (P3) từ phía bầu sô tăng lên nhiều so với năm trước. NSND Ngọc Giàu cho biết thêm: “Từ tiền vé máy bay đến chi phí xin visa, thậm chí để có được một hợp đồng P3 chính thức phải mất từ 30 triệu đồng đến 60 triệu đồng mỗi người.

Phần nhiều là diễn viên trẻ phải đóng tiền trước cho bầu sô, còn nghệ sĩ có tên tuổi thì chỉ đóng nửa chi phí, sang đến đất Mỹ biểu diễn sẽ tiếp tục trừ dần vào cát-sê”.

Nghệ sĩ Kiều Mai Lý nói: “Nhiều nghệ sĩ muốn “bay sô” đã vay nóng để lo các chi phí nhưng sô diễn tại đất Mỹ hiện nay không như trước mà rất đìu hiu.

Phần do kinh tế của Mỹ mới hồi phục, phần lương hưu của người già đã góp với con cháu mua nhà, tiền bảo hiểm xe, y tế… nên lượng khán giả mê cải lương đã không còn háo hức đến rạp. Một số nghệ sĩ vay nợ sang Mỹ mong sẽ có dịp “đi cày” kiếm tiền về trả nợ nhưng số nợ càng tăng thêm phần do lãi suất, phần do chi phí tiêu xài cao tại Mỹ”.

Nghệ sĩ Bình Tinh biểu diễn ở Phần Lan. (Ảnh do nghệ sĩ cung cấp)

Nghệ sĩ hài B.H sang Mỹ đúng vào mùa đông năm ngoái, đến nay số nợ anh vay để mua vé máy bay vẫn chưa trả hết. Nghệ sĩ H. cách đây 2 năm sang Mỹ biểu diễn theo lời mời của bầu sô, đến nay cát-sê vẫn chưa nhận đủ. Trong khi đó, tiền anh vay nóng để mua vé và lo chi phí gần 200 triệu đồng đang phải đóng lãi suất rất cao.

Nghệ sĩ Mỹ Chi cũng chịu chung số phận. Chị chia sẻ: “Bầu sô hứa sẽ sắp cho tôi diễn 3 sô nhưng qua đến nơi chỉ diễn được 2 sô, cát-sê bị trừ vào tiền lo thủ tục xin visa, hợp đồng P3 và vé máy bay. Nếu muốn có sô phải ở lại Mỹ thêm vài tháng trong khi số tiền ăn xài, thuê nhà trọ rất cao, nợ sẽ ngập đầu nên đành bay về nước”.

Rất nhiều diễn viên trẻ vay nợ lo thủ tục để mơ ước “bay sô” sang Mỹ nhưng số tiền đầu tư từ 3.000-4.000 USD/người, sau đó không đi được đành ôm khoản nợ với lãi suất khá cao.

Đồng tiền nước mắt

Trước tình trạng ế ẩm, để có được sô diễn, nhiều nghệ sĩ phải san sẻ cho nhau mỗi khi bầu sô giảm giá các tiết mục để đỡ chi phí. MC Thanh Tùng ở San Jose - người chuyên làm các chương trình sân khấu cải lương - cho biết: “Một số bầu sô vì ngại đầu tư chi phí cao cho một trích đoạn cải lương nên hiện nay có xu hướng cắt giảm tối đa các vai diễn.

Họ sẵn sàng mời một đôi đào kép chánh như: Thanh Thanh Tâm - Linh Tâm nhưng không mời thêm Ngọc Đáng dù trong trích đoạn Kiều Nguyệt Nga, cảnh cuối phải có vai bà lão đã cưu mang Kiều Nguyệt Nga. Bởi ngoài tiền cát-sê cho nghệ sĩ “bay sô” qua các tiểu bang, còn phải lo vé máy bay nội địa, khách sạn. Do vậy, để san sẻ với bầu, đào kép chánh thường cắt bớt tiền cát-sê để mua vé máy bay và trả lương cho diễn viên phụ”.

Để có sô cho nghệ sĩ từ trong nước sang, nhiều nghệ sĩ hải ngoại đã chịu ép mình bị bầu sô cắt xén lương. Thậm chí, có những bầu sô cạnh tranh nhau, dù sô diễn cách nhau một tháng nhưng hễ thấy quảng cáo có tên nghệ sĩ A. là lập tức gạch tên nghệ sĩ đó khỏi chương trình dù trước đó đã mời. Sự cạnh tranh gay gắt giữa các bầu sô ở Mỹ đã khiến nhiều nghệ sĩ bị ảnh hưởng.

NSND Ngọc Giàu nói: “Họ không có chút trách nhiệm nào, khi gần đến ngày diễn thì hủy sô và cũng chẳng thèm gọi điện thoại để thông báo.

Có bầu sô quảng cáo rầm rộ lắm nhưng rồi đến phút cuối thì hủy vì vé bán không được, trong khi các nghệ sĩ đã nhận lời diễn cho bầu sô này, từ chối nhiều lời mời của các bầu khác, ở tiểu bang khác, mà thời gian diễn ở Mỹ chỉ tập trung cuối tuần. Ai sẽ bù thiệt hại này cho nghệ sĩ trong nước “bay sô” sang. Chỉ có nghệ sĩ là chịu thiệt thòi”.

Chưa hết, nghệ sĩ Kiều Mai Lý cho biết thêm: Có dạng trả cát-sê theo bàn tiệc được bán trong một sô diễn. Mỗi bàn 1.200 USD, nếu nghệ sĩ nhận một bàn được 12 vé, mỗi vé 120 USD, “ai đi bán giỏi thì có lương, không thì mời bà con đi ăn tiệc và xem hát chùa” - cô chua xót nói.

Nghe chuyện, không ít người cám cảnh cho nghệ sĩ cải lương. Ở trong nước, họ gặp khó khăn về sàn diễn; ra nước ngoài kiếm được đồng tiền thì nước mắt đong đầy.

THANH HIỆP