Đam mê ca hát, muốn tìm cơ hội đổi đời…, nhiều bạn trẻ không ngừng bỏ thời gian, công sức đầu tư cho các cuộc thi. Họ dần trở thành thí sinh đi thi chuyên nghiệp.
Những năm gần đây, các cuộc thi tuyển chọn giọng ca cải lương được tổ chức quanh năm suốt tháng ở nhiều tỉnh, thành trong cả nước. Điều đó tạo cơ hội cho nhiều thí sinh đi thi “xuyên Việt”, hết tỉnh này sang tỉnh khác, mùa giải này lại tiếp mùa giải khác.
Quanh năm khăn gói đi thi
Với những người đi thi chuyên nghiệp, họ tìm kiếm thông tin cuộc thi, sắp xếp thời gian tham dự rất chính xác, không để “kẹt sô”. Nguyễn Phan Hà Tiên, một thí sinh thi chuyên nghiệp có mặt rất sớm ở Đài Tiếng nói Nhân dân TPHCM, xin được thi đầu, lúc 14 giờ. Sau đó, Tiên ra xe ôm, tiến thẳng bến xe khách Mai Linh về Tiền Giang dự thi sơ kết.
Từ quê hương của NSND Nguyễn Thành Châu, Tiên lại lên xe dù tốc hành chạy trong đêm để tham gia giải thưởng ca cổ Cao Văn Lầu. Ba ngày cuối tuần ở 3 địa phương với 3 bài ca cổ khác nhau, chuyện đậu rớt tính sau, Nguyễn Phan Hà Tiên cho biết: “Em đi thi kiểu này quen rồi, tệ lắm cũng vào đến chung kết, có khi lãnh giải tư đồng hạng hoặc bèo lắm cũng khuyến khích. Dứt điểm thi thứ 3 là ra xe về quê để sáng thứ hai đi làm”.
Thí sinh Nguyễn Hoàng Hải khấn nguyện trước khi ra sân khấu dự thi giải thưởng Nguyễn Thành Châu lần 4-2012
Anh chàng này có nghề chính là sửa xe gắn máy gần chợ Tịnh Biên, An Giang. Mê ca cổ, lại biết chút ngón đàn guitar nên cố nuôi giấc mơ làm nghệ sĩ. Và rồi anh lại trở thành “thợ” thi chuyên nghiệp. “Đỡ hơn hát quán, tôi đi thi ra sân khấu còn được khán giả vỗ tay, có những nghệ sĩ tên tuổi xem mình hát, nhận xét. Đậu rớt không thành vấn đề, sau mỗi mùa có tiền đãi bạn bè vài chầu, rồi sắm đồ mới chờ mùa sau thi tiếp” - Tiên tâm sự.
Nguyễn Chí Luông (Bạc Liêu), người vừa đoạt giải ba đồng hạng tại giải Nguyễn Thành Châu, bộc bạch: “Tôi đang công tác tại Đoàn Nghệ thuật Quân khu 9. Tham dự các cuộc thi để nâng cao tính chuyên nghiệp và là một cách tiếp thị nhanh nhất tiếng hát, hình ảnh của mình qua những vòng thi được truyền hình trực tiếp”. Theo Luông, chính vì chịu khó đi thi mà anh được ban lãnh đạo Đoàn Nghệ thuật Quân khu 9 phát hiện, tuyển vào đoàn cho đến hôm nay.
Nhà báo Phạm Phú Túc, Đài Tiếng nói Nhân dân TPHCM, người trong ban tổ chức cuộc thi Bông Lúa Vàng, cho biết: “Nhà tôi ngày trước ở gần đài nên trở thành chỗ trọ của nhiều thí sinh. Các em đi thi chỉ với cái giỏ đệm đựng bộ quần áo đẹp để bước lên sân khấu, còn lại phải mang theo nào gạo, mì gói, nước tương… Tôi không khỏi giật mình vì nhiều lần cứ thấy những gương mặt quen thuộc xin tá túc, hỏi ra mới biết họ tranh tài nhiều lần tại giải Bông Lúa Vàng, từ top 20 vô tới top 10, cao nhất là với tới giải khuyến khích, nhưng vẫn mặn mà với cuộc thi”.
Cũng kiếm được tiền
Đối với những bạn trẻ đam mê ca cải lương thì việc đi thi không chỉ mang đến cơ hội bước chân vào nghề chuyên nghiệp mà nếu được giải, họ còn nhận tiền thưởng. Dù những cuộc thi tuyển chọn giọng ca cải lương có mức thưởng không bằng game show trên truyền hình có đầu tư tiền tỉ từ các nhà tài trợ nhưng vẫn thu hút một lượng đông đảo “sĩ tử” khăn gói đi thi.
NSƯT Phương Quang, người thường xuyên ngồi ghế giám khảo các hội thi tuyển chọn giọng ca cổ các tỉnh ĐBSCL, chia sẻ: “Nghề đi thi phân 2 loại: thi chạy sô và thi dạo.
Thí sinh nào có đẳng cấp, đụng phải mùa thi thì sắp xếp lịch để chạy sô; còn thí sinh yếu, ít cơ hội thì đi thi dạo. Nghĩa là trong một hội diễn văn nghệ có nhiều thể loại ca múa nhạc, nếu ca cổ chen vào để có khả năng được giải đặc biệt, phần thưởng ít nhất cũng 500.000 đồng hoặc có khi vài triệu đồng cho một lần thi dạo”.
Với những thí sinh thi theo các mùa giải lớn, giải thưởng cũng khá hơn. Họ có thể nhận vài chục triệu đồng nếu đạt giải cao. Vừa rồi, thí sinh Nguyễn Hoàng Hải (Tây Ninh) nhận 4 giải thưởng với số tiền 40 triệu đồng tại giải thưởng Nguyễn Thành Châu lần 4-2012. Những cuộc thi khác như Chuông vàng vọng cổ (HTV), cơ cấu giải thưởng cũng dao động từ 5 - 30 triệu đồng.
Thí sinh chịu khó đi thi, cố gắng đoạt giải, gom hết cũng được một khoản tiền kha khá. Đó cũng là một trong những nguyên nhân khiến một bộ phận không nhỏ giới trẻ bỏ công việc ở quê, khăn gói tham dự các cuộc thi hát cải lương được tổ chức khắp các tỉnh miền Tây, miền Đông Nam Bộ.
Hẳn nhiên, tiền thưởng cũng cần thiết nhưng phải có niềm đam mê, yêu cải lương mới giúp các thí sinh thi hoài mà vẫn không được giải đủ “dũng khí” tiếp tục đi thi.
Tháng nào cũng có cuộc thi
Trong vòng 10 năm trở lại, các cuộc thi tuyển chọn giọng ca cải lương từ sóng truyền hình cho đến sóng phát thanh được tổ chức theo mô hình cuốn chiếu. 12 cuộc thi gần như xoay vòng 12 tháng, chưa kể đến các giải thưởng tổ chức không định kỳ. Trong đó, Đài Tiếng nói Nhân dân TPHCM duy trì đều đặn cuộc thi Tuyển chọn giọng ca cải lương hằng tuần và 2 năm 1 lần với thương hiệu Bông Lúa Vàng.
Ngoài ra còn các mùa giải: Chuông vàng vọng cổ (HTV), giải thưởng Nguyễn Thành Châu (Đài PTTH Tiền Giang), giải Mộc quán Nguyễn Trọng Quyền (Cần Thơ), giải NSND Út Trà Ôn (Vĩnh Long), giải Cao Văn Lầu (Bạc Liêu), giải Tuyển chọn giọng ca cải lương mở rộng của các tỉnh An Giang, Kiên Giang, Sóc Trăng, Tây Ninh, Đồng Tháp, Hậu Giang…
Đi thi thường xuyên nên nhiều thí sinh phải đổi nghệ danh, đổi địa chỉ để đăng ký với ban tổ chức. Điều này gây rắc rối cho thí sinh cả khi thi ở các mùa giải lớn lẫn thi dạo
Đã trót đam mê cải lương, xem việc đi thi là cơ hội để tiến lên con đường chuyên nghiệp nhưng không phải ai cũng suôn sẻ. Nhiều người cũng đã mệt mỏi, đành bỏ cuộc trở lại hát quán bia, bán thuốc lá dạo sau nhiều lần ra về tay trắng và gặp rắc rối do quá “nhẵn mặt” tại các cuộc thi.
Thay tên, đổi địa chỉ
Lý Hạo Phong quê ở huyện Cầu Kè - Trà Vinh, từ năm 16 tuổi đã biết ca đủ 3 nam, 6 bắc và “bỏ túi” sơ sơ 30 bài vọng cổ. Anh vào nghề qua việc tham gia cuộc thi văn nghệ Tiếng hát Nông dân của huyện nhà, rồi lên tỉnh.
Lần nào, Phong cũng đoạt giải cao nhưng phải đổi nghệ danh, rồi có khi đổi cả địa chỉ để được chấm giải. Phong kể: “Nếu biết tôi ở Trà Vinh mà qua địa phương khác thi, các cuộc thi văn nghệ địa phương sẽ không trao giải.
Nhưng “đi đêm có ngày gặp ma”, một lần tôi thi ở Vị Thanh - Hậu Giang, ban tổ chức phát hiện khai gian, loại ngay từ vòng đầu. Rồi có lần, tôi vào đến chung kết, chắc chắn được giải nhất vì không thí sinh nào ca vững nhịp bằng. Nhưng khi biết tôi đã nhiều lần lãnh giải, ban tổ chức hạ từ hạng nhất xuống hạng tư, đồng giải với một thí sinh khác”.
Khác với Phong, Nguyễn Mỹ Lan (quê Long An) là thí sinh thi dạo theo yêu cầu của đạo diễn thầu chương trình dự thi ở các liên hoan, hội diễn. Nhưng cô cũng gặp rắc rối vì đổi tên liên tục.
Nghệ sĩ Võ Minh Lâm hóa trang cho một thí sinh dự thi ca cổ
Lan tâm sự: “Cứ tham gia một cuộc thi là tôi được đổi tên, đổi họ, đổi luôn cả nơi khai sinh và trở thành công nhân của một xí nghiệp nào đó. Thủ thuật của các đạo diễn nhận dàn dựng các chương trình dự thi ở các liên hoan, hội diễn là hô biến chúng tôi thành công nhân, rồi cho đứng vào hàng ngũ dự thi. Vì đổi nhiều tên nên khi lãnh giải tôi quên mất tên giả của mình và cứ ngồi im mặc ban tổ chức réo gọi”.
Vũ Thị Ninh Giang sinh ra ở Gia Lai nhưng gia đình vào Nam lập nghiệp. Chính vì gốc gác ở Tây Nguyên mà lại biết ca vọng cổ nên kỳ thi nào Giang cũng là thí sinh đoạt giải phụ… Một lần, cô về Gia Lai thi văn nghệ, vì tham nên ghi danh đến 3 cuộc thi, không ngờ cả 3 cuộc thi bị trùng giờ.
Khổ nỗi, cả 3 ban tổ chức đề nghị phải dự thi với đàn cổ và thí sinh phải ca với dàn nhạc trong khi “người đệm đàn guitar cổ nhạc đi nhầm địa điểm. Lần thi đó xem như trắng tay, vì phải lo ăn, ở cho ban nhạc, tưởng sẽ “vinh quy” tại quê nhà, nào dè…”.
Nặng gánh mưu sinh
Gặp rắc rối nhiều khiến các “thợ” thi trên bỏ ngang, quay trở lại với các công việc bình thường để mưu sinh. Hiện nay, Phong là một giọng ca quen thuộc trong một quán bia vọng cổ ở quận 8 - TPHCM. “Đêm nào cũng nhậu, nốc bia và ca thì khách mới cho tiền” - Phong thổ lộ. Anh lắc đầu khi nói đến ước mơ theo nghề diễn: “Tôi thấy nghề đi thi của mình nếu không có ý chí thì chỉ hát quán bia thôi”.
Sau một thời gian đi ca quán bia vọng cổ, chung sống với một nhạc công, rồi ông chủ quán bia có tình ý, Ninh Giang bị bà chủ đánh ghen. Giang bỏ việc ca hát, nuôi con với tủ thuốc lá ven đường.
Bùi Minh Luân (quê Bến Tre) cũng từng đi thi dạo trước khi được tuyển vào CLB Đờn ca tài tử Hóc Môn (TPHCM). Nhưng rồi Luân vẫn không sống được với đờn ca tài tử bởi thu nhập không cao, dù biểu diễn phục vụ khách du lịch. Tiền boa phải chia đều còn thua thu nhập anh kiếm được từ đi thi dạo. “Nhưng tôi không thể đi thi hoài vì ban tổ chức đều nhận ra mặt tôi” - Luân thú nhận.
Dần dần, nản với việc cứ phải đổi tên, chàng trai quê Bến Tre cũng phải tìm cách khác để sống. Luân tâm sự: “Giờ tôi đi hát phá hoàng, một hình thức khóc mướn cho các đám tang nhưng có nghệ thuật, nghĩa là mặc phục trang, hóa thân vào các vai tuồng để ca rồi khóc, có ban nhạc cổ đệm và có múa võ, phun lửa. Mỗi đêm kiếm được vài trăm ngàn, có khi tiền gia chủ “boa” lên đến gần 2 triệu đồng”.
Hầu hết những thí sinh dự thi dạo đều không theo nghề ca diễn như mơ ước ban đầu. Các cuộc thi là nơi họ cố tìm danh lợi nhưng khi đã cố nhiều lần mà không được gì, họ đành ngậm ngùi chia tay giấc mơ, quay trở về với việc mưu sinh hằng ngày.
Bị ăn chặn tiền thưởng
Một số thí sinh bị lôi kéo vào các cuộc thi cấp phường, huyện để gây dựng phong trào cho địa phương. Tuy nhiên, khi đoạt giải, chia tiền thưởng không đều, họ mâu thuẫn nhau.
Lê Thị Bạch Vy (quê Bạc Liêu), hiện đang hát ở một quán bia tại quận 5 - TPHCM, kể: “Tôi đã làm đơn kiện phó ban tổ chức của một cuộc thi vì đã ăn chặn tiền thưởng khi tôi nhận lời đứng tên trong đơn vị dự thi của một địa phương.
Lần đó, tôi đoạt giải nhì, giải ca bài bản hay và giải thí sinh nhỏ tuổi nhưng chỉ được 500.000 đồng cho ba giải. Sau đó, một vài anh chị ở địa phương này khuyên tôi hãy bỏ qua vì nếu kiện cũng không được gì”.
Và đó cũng là lần duy nhất Bạch Vy làm “nghề” đi thi, “tôi thà ca quán, mỗi đêm nhận vài chục ngàn tiền “boa” của khách còn quý hơn là bị ăn chặn một cách phũ phàng như thế” - Bạch Vy nói.
Thanh Hậu nhớ có một bài cũng nằm trong nội dung này nhưng là kì 1, Thanh Hậu sẽ tìm và sát nhập hai topic lại. Kì tới nữa anh Phong vũ hay mọi người có đăng thì đăng vào topic này nhé ạ, mở topic khác nữa sẽ khó xem và không trọn vẹn, kì khác thì chỉ đề tựa khác thôi không cần mở topic khác nữa !!
Cải lương không bạc đãi ai, cũng không ưu ái một ai, muốn thành công phải có tâm và tài Nghề nào cũng có người giỏi, người dở, người thành công, người thất bại. Ngay cả đi thi ca cổ chuyên nghiệp cũng vậy, có người thất bại, quay về cuộc mưu sinh hằng ngày, có người có ý chí, gặp cơ may “bật” lên được và không còn phải khăn gói chạy hết cuộc thi này đến cuộc thi khác.
Thoát vòng luẩn quẩn
Kiên nhẫn, nhiệt tình, có năng khiếu, biết nắm bắt cơ hội, thêm một chút may mắn là có thể thoát “kiếp” thí sinh. Dẫu rằng con số này không nhiều nhưng vẫn đủ an ủi những ai đam mê cải lương, mong cơ hội đổi đời từ năng khiếu bản thân.
Nguyễn Thị Luận, Võ Thanh Tiền, Nguyễn Hoàng Hải, Nguyễn Thị Diễm Kiều, Nguyễn Chí Luông, Từ Ngọc Nhung, Lê Trung Khánh... là những người trẻ may mắn thoát khỏi “nghiệp” đi thi chuyên nghiệp, có cơ hội biến ước mơ thành hiện thực.
Ba thí sinh đoạt giải cao Giải Nguyễn Thành Châu lần 4-2012
Nguyễn Hoàng Hải, quê ở Tây Ninh, là cháu của một ông bầu gánh hát đã rời nghiệp nhiều năm, năng khiếu ca cổ cho Hải niềm tin để dự nhiều cuộc thi văn nghệ cấp xã, cấp huyện. Một lần, anh xem sơ tuyển giải Chuông vàng vọng cổ 2009 tại rạp Hưng Đạo, đọc được bảng thông báo tuyển sinh lớp diễn viên trẻ của Nhà hát Cải lương Trần Hữu Trang, thế là nộp đơn dự thi lớp đào tạo diễn viên này. May mắn, Hải được làm học trò của NSND Bạch Tuyết, NSND Thanh Hải, đạo diễn Tuấn Phương… Và sau nhiều lần qua lại các cuộc thi, Hải thành công với mùa giải Nguyễn Thành Châu 2012.
Tương tự, Nguyễn Thị Luận, quê ở An Giang, quanh năm canh các cuộc thi tuyển sinh để đi thi. Nơi nào có ca hát, dù giải thưởng chỉ là một bộ áo dài, Luận cũng tham gia. “Tôi đi thi nhiều đến mức ban tổ chức không cần thấy mặt, chỉ nghe điện thoại là tự động ghi tên họ, địa chỉ, quê quán, sau đó cấp số báo danh rồi ghi tựa bài ca cổ tôi sẽ dự thi vòng sơ kết” - Luận kể.
NSƯT Diệu Hiền chuyên làm giám khảo các cuộc thi nên hôm Nguyễn Thị Luận đoạt giải 3 giải Nguyễn Thành Châu 2012, xem qua truyền hình, bà vui mừng: “Như vậy cô bé Luận đã thoát khỏi cái nghiệp đi thi, có thể tự tin làm diễn viên rồi”. Ngay khi kết thúc mùa giải Nguyễn Thành Châu, Luận được Nhà hát Cải lương Trần Hữu Trang nhận vào Đoàn 1, đổi nghệ danh Thoại An.
Cùng niềm vui chung, Võ Thanh Tiền, Nguyễn Thị Diễm Kiều sau nhiều lần thi giải Chuông vàng vọng cổ, Bông lúa vàng… được Nhà hát Cải lương Trần Hữu Trang trọng dụng. Từ Ngọc Nhung phấn đấu đoạt HCV giải Trần Hữu Trang 2003, nay là đào chánh của Nhà hát Cải lương Tây Đô. Lê Trung Khánh rời các cuộc thi mà giải cao nhất chỉ ở vòng tốp 10, nay đã được Đoàn Cải lương Văn công Đồng Tháp nhận vào đào tạo...
Rõ ràng nếu thí sinh nào đến các cuộc thi bằng suy nghĩ kiếm danh, kiếm tiền thì chắc chắn khó thành công.
Nỗ lực “chắp cánh”
“Thế hệ chúng tôi vào nghề bằng năng khiếu, rồi tự học là chính. Được hãng đĩa phát hiện, mời thu âm, đĩa bán chạy, được bà con thương, sau đó các sân khấu mời về hát. Nghề dạy nghề cứ tấn tới theo năm tháng. Ngày nay, sàn diễn, hãng đĩa không còn làm công việc phát hiện. Các hội thi, giải thưởng tuyển chọn chính là nơi để các tài năng có điều kiện tự giới thiệu mình. Nhưng không ai chắp cánh cho nghề bằng chính nỗ lực của bản thân. Còn các giải thưởng vinh danh chỉ là bước khởi đầu” - NSND Ngọc Giàu chia sẻ.
Ngoài nỗ lực tự thân của những thí sinh đam mê ca hát, các đơn vị tổ chức thi cũng cố gắng hỗ trợ thí sinh bằng nhiều cách. Tác giả Lê Duy Hạnh, Chủ tịch Hội Sân khấu TPHCM, cho biết: “Thành ủy TPHCM cho phép Nhà hát Cải lương Trần Hữu Trang liên kết đào tạo với Trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật TPHCM sau 15 năm gián đoạn là một lối mở giúp nhà hát này tuyển chọn được lớp học viên trẻ có năng khiếu bước ra từ các cuộc thi ca cổ để đào tạo. 40 học viên của khóa đào tạo hiện nay là những thí sinh đã có nhiều giải thưởng từ các cuộc thi ca cổ ở ĐBSCL” .
Theo ông Lê Duy Hạnh, những bạn trẻ đó không sống bằng nghề đi thi, không chủ trương tìm đến các cuộc thi vì tiền mà hướng đến việc tích lũy cho nghề những kinh nghiệm. Sau 3 năm học tập, ngày 25-6 tới đây, lớp diễn viên trẻ này sẽ tốt nghiệp, ra làm nghề. 2/3 trong số họ đều được giới chuyên môn đánh giá cao qua mùa giải HCV Trần Hữu Trang lần thứ 11 – 2011.
Ông Phan Quốc Hùng, Giám đốc Nhà hát Cải lương Trần Hữu Trang, cho biết: “Chúng tôi nỗ lực tạo điều kiện để chắp cánh cho các diễn viên trẻ vào nghề. Sau khi dự thi tốt nghiệp với 2 kịch bản Khói sóng tiêu tương (Hà Triều, Hoa Phượng) và Sáng mãi niềm tin (Lê Duy Hạnh), các em sẽ được tuyển vào 3 đoàn của nhà hát, chính thức trở thành diễn viên của đoàn”.
Cải lương không bạc đãi ai, cũng không ưu ái một ai, muốn thành công phải có tâm và tài. Nếu có năng khiếu nhưng chỉ sử dụng chúng như công cụ mưu sinh, không trau dồi, phát triển nó bằng tình yêu dành cho sân khấu, niềm đam mê cháy trong tim thì khó thành công.
Phong_Vũ
Trả lời với trích dẫn
Duongtonhu
!!
