MẸ DẠY CON
(Sáng tác: Viễn Châu, Trình bày: Hương Lan)
Lối:
Con ơi! Hãy nhen bếp lửa kẻo đêm dài giá lạnh,
Mớ than hồng sưởi ấm túp lều tranh.
Rồi con hãy bước lại gần đây để nghe mẹ phân trần,
Lời giáo huấn trước ngày con xuất giá.
Câu 1:
Con ơi, tháng chạp tới đây con sẽ về làm dâu nơi xứ lạ, Con hãy ghi nhớ mấy lời khuyên trong tấc dạ buổi chia . . . . . lìa.
Con ra đi là cách mẹ xa nhà.
Mười tám năm qua chịu điều goá bụa, mẹ tảo tần cực khổ nuôi con. Nay con đến tuổi trưởng thành, mẹ lại phải lo bề gia thất nhân duyên. Mẹ rất thông cảm nỗi lo sợ phập phồng, bởi phận gái mười hai bến nước.
Câu 2:
Xưa nay của hồi môn họ tặng cho con của họ những vàng với bạc, riêng mẹ chỉ gửi gấm cho con những lời khuyên xứng đáng hơn bạc hơn vàng. Con phải làm sao cho rỡ mặt quyên đường. Bỡi phàm là con nhà gia giáo, phải hiểu rành nội trợ tề gia. Con phải coi chừng trách cá, nồi cơm, con phải khéo léo đường kim, mũi chỉ. Vì có câu: “Làm dâu khổ lắm con ơi, vui chẳng có dám cười, mà buồn chẳng có dám than.”
Câu 3:
Khi con về ở với bên chồng, có đi đâu thì đi cho có nơi, về cho tới chốn, Bỡi có câu: “Một tiếng chào cao hơn cỗ, và Phận gái tam tùng xuất giá tùng phu”. Chồng có yêu thương cũng đừng tự đắc kiêu căng, chồng có tệ bạc cũng đừng có học thói vặn nài bẻ ống. Con ạ, người đời người ta thường nói: “Không chồng đi dọc, đi ngang, có chồng cứ thẳng một đàng mà đi. ” Trót sanh làm phận nữ nhi, con giữ sao khỏi tiếng thị phi họ chê cười.
Lối:
Trong gia đạo phải kính nhường thuận thảo,
Ngoài xóm giềng phải lui tới viếng thăm.
Bà con xa không bằng lối xóm ở gần,
Khi tối lửa tắt đèn nên giúp đỡ.
Câu 4:
Con ạ, Mẹ dặn con: Khi đi chợ có món ngon vật lạ, phải tính toán làm sao cho vừa dạ bên . . . . . . chồng.
Trước có mẹ cha, sau em chị no lòng.
Chứ mỹ vị cao lương mà cơm khê canh mặn, sao bằng rau cải ở sau vườn mà ngon miệng vừa ăn. Mâm bàn dọn dẹp đã xong, then gài, cửa đóng, đề phòng kẻ gian. Nồi cơm, trách cá lo toan, chó treo, mèo đậy, kẻo mang vụng về.
Câu 5:
Việc tề gia đành rằng không dễ, nhưng khó nhất là phải biết mến thương mấy đứa em chồng. Chúng nó là em và chưa có gia đình. Nó đâu có hiểu nỗi khổ tâm của người dâu mới, nên mỗi chuyện gì con cũng phải để í so đo. Con phải cư xử làm sao cho trên thuận dưới hoà, chị em được xem nhau như ruột thịt. Hôm nay chúng nó còn nhỏ nhen ghanh tị, đến ngày mai thì mẹ cha cũng gã bán cho người.
Câu 6:
Mẹ không bao giờ có thành kiến khắt khe, bởi câu: “Nhất nam viết hữu, còn thập nữ viết vô”, nhưng sách vở xưa nay lại có nói rằng: Thân phận gái là nữ sanh ngoại tộc. Thửa thơ bé, con là con của mẹ, lớn khôn rồi, phải về làm dâu, làm vợ của người ta. Nếu con có lòng muốn trả thảo mẹ cha, hãy ghi nhớ mấy lời mẹ dặn. Phải giữ kỹ công ngôn dung hạnh, và gìn câu tứ đức, tam tùng.
Sau này, mẹ có nhắm mắt theo ông theo bà, mẹ cũng được ngậm cười nơi chín suối. Nay mai con có theo chồng, mấy câu giáo huấn mựa đừng đơn sai ./.