Nghệ sĩ ưu tú THANH SANG

[Tuyetmai]

Thanh Sang tên thật là Nguyễn Văn Thu, sanh năm 1943 tại xã Phước Hải, tỉnh Bà Rịa, Vũng Tàu. Cha mẹ của Thu là người quê ở Bình Định, làm nghề ngư phủ. Hai ông bà đã đi đánh cá khắp các vùng biển từ Quy Nhơn đến Cà Mau, Phú Quốc. Hai ông bà chọn xã Phước Hải để định cư . Vì vậy bốn chị em của Thu đều sanh ra tại xã Phước Hải.

Cha của Thu mất năm 1949. khi Thu được 7 tuổi. Người chị thứ hai, 10 tuổi đã phải đi bán khoai lang, chuối nấu để kiếm tiền phụ giúp mẹ nuôi em. Thu tuy mới 7 tuổi, cũng phải đi làm mướn cho chủ ghe cá, phụ việc khoanh chạc, tát nước, gở cá khi ghe đi biển đánh cá về.

Thu theo ghe đi biển, tập chèo sĩ, tát nước ghe, gở cá khi lưới kéo lên và nấu cơm, lo nước uống cho các ngư phủ khác.

Năm 14 tuổi, theo ghe ra biển, bị một trận bảo dử dội, nhiều ghe trong đoàn đánh cá bị chìm, ghe của Thu thoát nạn, khi em vô đến bải, chạy về nhà thì thấy mẹ và các chị em đang quỳ trên bải biển, cầu trời khẩn phật mong cho Thu tai qua nạn khỏi.

Mẹ của Thu thấy con trở về bình yên, hai mẹ con ôm nhau mà khóc, cả xóm đều cảm động. Bà nhứt quyết không cho Thu theo ghe cá đi biển nữa, nhưng nghèo quá, đành phú cho số trời, Thu lại theo ghe cá đi biển. Thu có sức khỏe nên chuyên chèo sĩ và đánh lưới rùng.

Hơn năm mươi năm trước ghe đi biển chưa có máy nổ, người ta phải chèo hoặc dong buồm. Chèo lái dành cho người có kinh nghiệm và chèo mủi dành cho trai tráng có sức khỏe vì sóng gió đập mạnh vô người chèo sĩ, tức là chèo mủi, người ta thường nói là đứng mủi chịu sào, phải có sức khỏe mới chống cự được với gió to sóng lớn.

Ở Phước Hải có câu hát: “ Gỏi nào ngon bằng gỏi cá Mai”
“Trai nào giỏi bằng trai lưới Rùng”

Cái lưới rùng là do dân Phước Hải đặt tên cho, trai làng biển phải Rùng Mình kéo lưới cá rất nặng, rồi khiên "Con Bò Lưới" nặng trên 100 kílô, ngày nào cũng gánh cá đi cả chục cây số, từ bải biển đến nhà chủ ghe hay ra chợ cá Phước Hải.

Cơ duyên đặc biệt
Thu sanh ra và lớn lên trong một gia đình ngư phủ, theo nghề đi biển đánh cá từ năm 11 tuổi cho đến năm 17 tuổi, nhờ cơ duyên đặc biệt, số phận của Thu thay đổi.

Cơ duyên đó là: gia đình của Thu mướn một căn nhà nhỏ ở sau rạp hát Hải Lạc, xã Phước Hải, vì vậy nếu có đoàn hát nào về hát ở rạp Hải Lạc thì Thu ngồi trong nhà cũng nghe được tiếng đờn câu ca. Nghe hát cải lương riết rồi đâm ra ghiền, mê vọng cổ, Thu theo các bạn học ca cổ nhạc để ca hát nghêu ngao những khi ngồi vá lưới hay đụng trận nhậu, ca chơi trợ hứng cho cuộc nhậu thêm vui.

Làn hơi của Thu rất dũng mảnh, giọng sang sảng, học lóm theo dĩa hát các bài vọng cổ do các danh ca Thành Công, Chín Sớm, Út Trà Ôn ca, Thu ca nhại theo rất giống nên được người trong làng ưa thích. Năm 1960, đoàn cải lương Ngọc Kiều của bầu Hoàng Kinh, Ngọc Đán về hát ở rạp Hải Lạc,, trong bửa nhậu chung với các nghệ sĩ đoàn Ngọc Kiều, giọng ca của Thu được nữ nghệ sĩ Kim Nên chú ý.

Cô Kim Nên là thân mẩu của nghệ sĩ tân nhạc Thái Châu. Cô Kim Nên lúc đó là đào chánh, cô xin ông bầu Hoàng Kinh cho Thu theo gánh hát học hát. Thu được nhận cho đóng vai quân sĩ . Bản tánh của Thu cần cù, chịu học hỏi nên đêm đêm Thu ngồi bên cánh gà coi hát và học thầm theo tuồng hát. Đoàn đang hát vở “ Chiều Đông Gió Lạnh Về ”. Thu học thuộc được nhiều vai trong tuồng nầy Khi các vai quân báo hay kép cạnh đau yếu không hát được thì Thu thế vai đó được tròn vẹn, ông bầu Hoàng Kinh mới đặt nghệ danh cho Thu.

Thu nhận tên mới Thanh Sang và dẹp cái tên Thu vào trong quên lảng. Trong các thập niên 70, 80, người làng Phước Hải quên mất tên Thu mà chỉ nhớ và hảnh diện với tên Thanh Sang của anh dân chài làng biển trở thành ngôi sao sân khấu.

Thanh Sang có một dịp may bằng vàng: năm 1962, kép chánh Hùng Cường đánh anh hề Nguyễn Mỹ (con của danh hề Sáu Dình và nữ nghệ sĩ Năm Đặng) Hùng Cường đá Nguyễn Mỹ té xuống phòng khán giả. Hồi đó, Hội Nghệ Sĩ Ái Hữu, Hội Công Nhân sân khấu, Chi hội Soạn giả, Hội ký giả kịch trường, Hội nào cũng bảo vệ quyền lợi của nghệ sĩ nên bảo trợ cho Nguyễn Mỹ kiện Hùng Cường ra Tòa, làm rùm beng lên để cho Hùng Cường bớt tánh hung hăng.

(Trước đó khi Hùng Cường ca rớt, anh thoi danh cầm mùVăn Vĩ và đá bể thùng âm phi của Văn Vĩ khiến cho danh cầm nầy thề là sẽ không bao giờ đờn cho gánh hát nữa. Văn Vĩ đã giử lời thề nầy cho tới khi anh chết).

Hùng Cường phải đi hầu Tòa nhiều lần, không thể theo gánh hát đi lưu diễn nên ông bầu Hoàng Kinh tập cho Thanh Sang thế vai của Hùng Cường. Đó là vai Đông Nhật trong tuồng Tuyết Phủ Chiều Đông, Thanh Sang trở thành kép chánh đoàn Ngọc Kiều. Các vai hát của Hùng Cường ở đoàn Ngọc Kiều đều được Thanh Sang thay thế.

Chất giọng trầm buồn
Thanh Sang có giọng ca trầm buồn, hơi khỏe khoắn, ngân vang lồng lộng, phong cách diễn xuất chững chạc, gặt hái được nhiều thành công nhưng phần số của Thanh Sang còn nhiều lận đận, Đoàn Ngọc Kiều về Sàigòn, đến trạm Bà Quẹo là rã gánh. Thanh Sang qua hát cho đoàn Ngọc Kiều Mới, nhưng ba tháng sau, Ngọc Kiều mới cũng rã gánh. Thanh Sang lại được mời về làm kép chánh cho đoàn Song Kiều, nhưng Song Kiều chỉ hát được một năm rồi rã gánh.

Thanh Sang nhận được Huy Chương Vàng giải Thanh Tâm năm 1964. Năm đó, đoàn cải lương Dạ Lý Hương hát vở Cô Gái Đồ Long, Tấn Tài thủ vai Trương Vô Kỵ, Bạch Tuyết vai Triệu Minh quận chúa, Út Hiền vai Trương Thúy Sơn, Ngọc Giàu vai Hân Tố Tố, Thanh Sang vai Kim Mao Sư Vương Tạ Tốn.

Thanh Sang mới 20 tuổi mà phải thủ diễn một nhân vật lão mù, trên năm mươi tuổi, lại đang trong tâm trạng nữa tỉnh nữa điên. Diễn viên rất sợ phải thủ diễn một nhân vật mù. Đôi mắt của diễn viên là một lợi khí sắc bén giúp cho diễn viên chinh phục khán giả trên sân khấu, cái liếc mắt tống tình, liếc mắt căm hờn, liếc mắt nghi ngờ, đôi mắt ngạc nhiên, đôi mắt bối rối... đôi mắt diễn đạt nhanh hơn và hiệu quả hơn lời nói, lời ca.

Diễn một nhân vật mù thì đã mất hết cái lợi thế của đôi mắt nên rất khó diễn. Nhưng Thanh Sang lại diễn nhân vật Tạ Tốn mù rất hay, anh được thưởng huy chương vàng giải Thanh Tâm nhờ vai tuồng nầy.Chỉ sau bốn năm theo nghề hát, Thanh Sang, một chàng trai chài lưới, chưa qua trường lớp nào của sân khấu đã trở thành một ngôi sao cải lương với cái huy chương vàng giải Thanh Tâm.

Thanh Sang thành công trong rất nhiều vai tuồng trước năm 75. Thanh Sang có chất giọng trầm, buồn, những vai nào cần diễn xuất nội tâm nhiều thì Thanh Sang thành công dể dàng như trong tuồng Kiều Phong – A Tỷ, Bạch Tuyết trong vai A Tỷ, Du Thản Chi – Thanh Sang, đầu bịt mặt sắt, lại cỏng A Tỷ trên lưng nhưng Thanh Sang đã dùng diễn xuất tỏ thái độ yêu đương mù quáng, ngu khờ, lúc nào cũng tuân theo mệnh lệnh của trái tim, nên làm cho khán giả thích thú và yêu mến chàng Du Thản Chi si tình.

Thanh Sang có nhiều vai tuồng “ Để Đời” như vai Trần Minh trong vở Bên Cầu Dệt Lụa, vai Thi Sách trong vở Tiếng Trống Mê Linh, vai Lê Hoàn trong vở Thái Hậu Dương Vân Nga, vai Thế Tử Ngũ Châu trong vở Đường Gươm Nguyên Bá.

Về nghệ thuật, Thanh Sang biết kếp hợp nhuần nhuyển giữa ca và diễn, biết khai thác ưu thế diễn xuất của mình để giọng ca trầm thêm tác dụng trong các vai lão. Thanh Sang tha thiết với sân khấu, sẳn sàng giúp bạn diễn và là người có kỹ luật, không bao giờ trể giờ tập tuồng, không trể giờ hát, nổi tiếng là một nghệ sĩ biết giữ chữ tín trong giới sân khấu.

Theo Nguyễn Phương

[Tuyetmai]

NGHỆ SĨ ƯU TÚ THANH SANG :
"Chết trên sân khấu cũng mãn nguyện !"

Trọn nửa thế kỷ hát cải lương , Nghệ sĩ ưu tú Thanh Sang đã trái qua không ít thăng trầm . Sáu năm tạm rời màn nhung để trị bệnh là khaỏng lặng đau đớn cúa anh . Để rồi khi trở lại bằng đêm diễn "Thanh Sang - 50 năm một tình yêu nghệ thuật", anh làm khán giả vỡ òa niềm xúc động . Trước đêm tái diễn chương trình này [tối 4/4] , Pháp Luật TP.HCM đã có cuộc trò chuyện ngắn với anh .

-* Sau sáu năm không xuất hiện trước khán giả , cảm giác của anh khi quay lại hát trên sân khấu ra sao ?

Tôi rất hứng khởi . Cảm giác mình sáng rực hơn , phương phi hơn . Nhiều đồng nghiệp thấy sức khỏe tôi còn yêu nên có khuyên hát nhép nhưng tôi từ chối . Tôi mang ơn khán giả nhiều lắm nên nếu có chết trên sân khấu vì đứt hơi thì đó cũng chính là nguyện vọng của tôi .

-* Với dư luận , đêm diễn của anh đã rất thành công . Còn anh thì nghĩ gì ?

Tôi không nghĩ mình đã thành công . Các trích đoạn trong chương trình tôi chưa thực sự tâm đắc . Tôi thích những vở Cô gái Đồ Long , Mưa rừng , Tuyệt tình ca , Đôi mắt người xưa ... hơn . Vả lại chúng tôi chỉ có hơn hai mươi ngày để tập nên cũng khó mà hoàn hảo được . Khán giả có lẽ còn thương tôi nhiều . Thương một người nghệ sĩ già mà vẫn còn tâm huyết với nghệ thuật cải lương nên đã bỏ qua một vài sơ sót của chương trình .


Người ta đang nói nhiều đến "phục hưng" cải lương . Theo anh , cải lương ca6`n phải làm gì để tìm lại tính hấp dẫn vốn có ?

Cái cần nhất hiện nay là hãy để cải lương chính là cải lương . Người ta đã nói quá nhiều về nâng cấp cải lương . Tại sao phải là nâng cấp ? Nâng cấp cái gì ? Cải lương không cần nâng cấp vì bản thân nó đã là một loại hình nghệ thuật riêng biệt , độc đáo . Tôi đọc hai từ này mà thấy khó chịu .

Một vở cải lương hay - là khi tuồng hay , diễn viên diễn tốt , trang phục đẹp . Khi cần buồn thì cải lương làm người xem rớt nước mắt , nhưng khi vui thì thật hài hước , nhẹ nhàng , thâm thúy , chứ không phải tổ chức quy mô hoành tráng thì mới là cải lương . Diễn cải lương như vậy là phá hỏng ...



Thời của tôi rạp hát là thánh đường !
Ngày tôi còn nhỏ , gia đình tôi ở cạnh rạp hát . Hồi đó sức hút của cải lương với những thanh niên như tôi lớn lắm . Khoảng năm 1957 , tôi trốn nhà theo đoàn hát vì quá mê mẩn . Được một năm thì trở về rồi lại... trốn đi tiếp . Tôi đến với cải lương là tự bản thân tập luyện chứ không có thầy .

Mấy năm nằm bệnh , nghe các em nghệ sĩ trẻ ca cổ , tôi thấy vui vì các em có nhiều cố gắng nhưng cũng phải nói thiệt là nhiều em đã không ý thức được việc phải nhả câu , nhấn chữ cho đúng với cách hành văn của soạn giả , thành ra mất hết ý nghĩa của những lời văn đẹp .

Thời của tôi rạp hát như thánh đường của cải lương . Mỗi khi có suất diễn là không còn ghế trống . Còn cải lương bây giờ thì khó khăn quá . Ai thì không biết sao chứ tôi khi chọn cải lương là tâm niệm : nghề bỏ người chứ người nhất định không bỏ nghề .



Cám ơn nhà báo THANH NHÃ - Pháp Luật Chủ Nhật 25/3/2007.

Cám ơn Nghệ sĩ Thanh Sang . Kính chúc Anh nhiều sức khỏe và niềm vui phụng sự nghề nghiệp .

[suka]

Thông tin sưu tầm về ns Thanh Sang

Năm 1960, đoàn cải lương Ngọc Kiều của bầu Hoàng Kinh, Ngọc Đán đến Hải Lạc biểu diễn. Khi diễn vở “Chiều đông gió lạnh về”, ông Thu thường được đưa vào thay thế khi các kép bị ốm. Bầu Hoàng Kinh thấy vậy mới đặt cho nghệ danh là Thanh Sang.

Năm 1962, Thanh Sang được bầu Hoàng Kinh cho thế Hùng Cường, vai Đông Nhật trong vở "Tuyết phủ chiều đông". Ông diễn thành công và từ đó thành một kép chánh trong đoàn Cải lương Ngọc Kiều.

Năm 1964, ông chuyển về hát cho đoàn "Hoa mùa xuân", sau đổi thành "Dạ lý hương". Cũng trong năm này ông nhận huy chương vàng giải cải lương Thanh Tâm với vai Tạ Tốn trong vở "Cô gái Đồ Long". Vai diễn Tạ Tốn trong vở này bị mù, rất khó diễn song ông lại diễn rất hay, đến mức nhiều người nhắc đến ông bằng bốn chữ Kim Mao Sư Vương - danh hiệu của Tạ Tốn. Vai diễn đã đưa ông từ một anh chàng chài lưới, chưa qua trường lớp, trở thành một ngôi sao trong làng sân khấu.

Từ đó đến năm 1975, Thanh Sang còn thành công với nhiều vai khác như vai Trần Minh trong vở "Bên cầu dệt lụa", vai Thi Sách trong vở "Tiếng trống Mê Linh", vai Lê Hoàn trong vở "Thái hậu Dương Vân Nga"...

Năm 1985, ông thôi hát ở các đoàn văn nghệ, chỉ thu băng đĩa và hát phục vụ khi có yêu cầu. Ba năm sau ông mới cùng đoàn nghệ sĩ Việt Nam sang Paris biểu diễn.

Năm 2001, ông bị bệnh nặng, phải rời xa sân khấu một thời gian dài.

Ngày 4 tháng 3 năm 2007, nhà hát thành phố Hồ Chí Minh tổ chức đêm “50 năm một tình yêu nghệ thuật”, do Bạch Tuyết làm đạo diễn, để kỷ niệm 50 năm nghiệp hát của ông.

Các vai diễn nổi danh

Tạ Tốn trong vở "Cô gái Đồ Long"
Trần Minh trong vở "Bên cầu dệt lụa"
Thi Sách trong vở "Tiếng trống Mê Linh"
Lê Hoàn trong vở "Thái hậu Dương Vân Nga"
Thế tử Ngũ Châu trong vở "Đường gươm Nguyên Bá"
Lục Vân Tiên trong vở "Lục Vân Tiên"
Danh trong vở "Tần Nương Thất"
Đường Minh Hoàng trong vở "Dương Quý Phi"
Phát ngôn
Nhìn về quãng đời nhiều năm gắn bó với nghệ thuật sân khấu của mình, Thanh Sang tâm sự:

“Đa số các vai thành công của tôi lại không phải là vai chọn cho tôi đóng. Lúc trẻ tôi được tin cẩn giao vai già, khi lớn tuổi thì lại được đóng vai trẻ, bên cạnh nhiều cô đào trẻ...”.[2]
Mục "bàn tròn nghệ sĩ" của Việt báo có đăng những ý kiến của ông về việc duy trì, phát triển nghệ thuật Cải lương hiện nay:

"Nghệ sĩ ngày nay danh nổi trước tài, không chịu rèn luyện trao dồi. Chính nghệ sĩ cũng đang giết Cải Lương với nhiều vấn đề như hát nhép, đòi cátxê cao, không thuộc tuồng, diễn hời hợt… Nghệ sĩ phải biết yêu Cải Lương, thương Cải Lương, trân trọng Cải Lương để làm nghề tử tế, quên mình một chút vì cái chung Cải Lương mới sống nổi, dù Cải Lương sẽ không bao giờ chết."[3]

Nhận xét về Thanh Sang
Nghệ sĩ cải lương Bạch Tuyết:

"Với Thanh Sang, gần như vai diễn nào, anh cũng đặt hết niềm đam mê vào đó và anh biết nắm bắt nhân vật để dẫn dắt bạn diễn đi cùng anh trên sân khấu"[4]

[suka]

với các vai diển trên S chỉ coi dc 3 vai là Trần Minh, Thi Sách và Lục Vân Tiên.
Ước gì xem dc chú TS diễn vai Tạ Tốn.

[Thuong Tran]

càng ngày càng thích nghe chú Thanh Sang hát..giọng hay quá, may mắn trong CLB có Phụ Vương mình giọng giống Thanh Sang, nên nghe đã luôn..hehehe...

[phanchivo]

Mình thích Tuồng Tần Nương Thất, vai diễn hay

[vhfuong]

Giọng Thanh Sang với Chí Tâm sầu thiên thu