Giải Thanh Tâm năm thứ nhì 1959 “bị xuống cấp”
Hùng Minh và Lan Chi
Buổi phát giải Thanh Tâm đầu tiên 1958 tổ chức ở tửu lầu Bồng Lai sang trọng với tầm vóc lớn lao, và ai cũng tưởng đâu sang năm 1959 nếu không lớn hơn thì cũng thế, có nghĩa là người được mời tham dự cũng được đãi đằng ở nhà hàng Tàu với những món ăn cầu kỳ ngon miệng, mà giới bình dân nhiều người suốt đời chẳng hề được nếm tới. Nhưng rồi, năm 1959 nó đã không được cái vinh hạnh ấy, bởi lễ phát giải không được tổ chức ở tửu lầu, mà lại đem phát ở hội trường trường Quốc Gia Âm Nhạc, một địa điểm chật hẹp đã có từ thời Tây, và khách tham dự thì được uống... nước đá chanh, ăn bánh kẹo.
Do đâu mà giải bị “xuống cấp” như vậy chớ? Phần sau sẽ nói đến vấn đề một cách rõ ràng hơn, giờ đây xin trở lại bối cảnh của 1958 để quí vị thấy rằng Thanh Nga quả có cái may mắn hơn ai hết, hoặc là có “chơn mạng” nữ hoàng sân khấu như người ta nhận định sau này, mà trong cuốn tình sử cải lương Cuộc Ðời Thanh Nga quyển 2 tác giả có đề cập với nhiều chi tiết.
Như đã nói giải Thanh Tâm 1958 phát cho Thanh Nga ở Bồng Lai tửu quán đã gây bất ngờ cho giới sân khấu cải lương, cho mọi giới, bởi một rừng ký giả các báo tham dự, vì tờ báo nào ở thời điểm đó cũng được giấy mời. Lâu lắm mới có dịp được mời đi ăn cao lâu thì đâu có báo nào bỏ qua. Ngoài ra còn có các cơ quan truyền thông của chính quyền cũng hiện diện như đài phát thanh (lúc bấy giờ chưa có truyền hình) và Nha Ðiện Ảnh đến quay phim.
Mấy ngày sau đoạn phim quay cảnh Thanh Nga lãnh giải Thanh Tâm được cho vào cuốn phim Thời Sự Việt Nam, để rồi dân chúng thủ đô Sài Gòn và luôn cả các tỉnh trên toàn quốc, từ thành thị đến thôn quê thiên hạ phần đông đều biết rằng Thanh Nga lãnh giải Thanh Tâm.
Ðiều cần nói rõ thêm là khi xưa, thời Ðệ Nhất Cộng Hòa khán giả đi coi chiếu bóng, lúc đèn vừa tắt thì tất cả được yêu cầu đứng lên chào cờ, và kế đó thì phim thời sự được chiếu trước, sau đó mới tới phim chính. Phim thời sự không những được chiếu ở hầu hết các rạp chiếu bóng trên toàn lãnh thổ Việt Nam Cộng Hòa, mà còn được mấy chục xe chiếu bóng lưu động của Ty Thông Tin (mỗi tỉnh một chiếc) hằng đêm chạy đến các bãi đất trống ở vùng quê, chiếu miễn phí cho bà con nông thôn xem.
Thời ấy, phải cái gì đặc biệt lắm mới được vô phim thời sự như: Ngô Tổng Thống đi kinh lý, tổng thống cắt băng khánh thành các công trình vĩ đại được xây dựng (đường xe lửa, thủy điện...) hay là lễ mãn khóa các trường sĩ quan Ðà Lạt, Thủ Ðức, Học Viện Quốc Gia Hành Chánh v.v...
Phim thời sự cũng chiếu các cảnh đón rước các vị nguyên thủ quốc gia các nước bạn như: Tổng Thống Lý Thừa Vãn, tổng thống Phi Luật Tân, Quốc Vương Hoàng Hậu Thái Lan... nói chung phải những việc gì đó thật sự lớn lao thì Nha Ðiện Ảnh mới quay phim thời sự phổ biến.
Nhờ được vô cuốn phim thời sự này mà tên tuổi Thanh Nga nổi như cồn (lúc ấy cô mới 17 tuổi), cũng như nhờ vậy mà giải Thanh Tâm được nhiều người biết đến. Do phát giải Thanh Tâm lần đầu tiên quá long trọng, lại tổ chức ở tửu lầu, nên đã gây ấn tượng tốt đẹp cho những người đang hoạt động trong lãnh vực sân khấu cải lương.
Vài tháng sau thì người ta bắt đầu nói đến giải Thanh Tâm 1959, các bầu gánh và nghệ sĩ đã hướng về giải, biết đâu đoàn hát của mình cũng được cái vinh dự như đoàn Thanh Minh và nữ nghệ sĩ Thanh Nga.
Năm 1959 ban tuyển chọn giải Thanh Tâm mở rộng, con số thành viên tăng lên gấp ba năm trước, ông Trần Tấn Quốc đã mời các vị sau đây tham gia ban tuyển chọn: Bà Phùng Há, nghệ sĩ Bảy Nhiêu, Duy Lân (3 nghệ sĩ kỳ cựu). Các soạn giả Kiên Giang, Hà Triều, Viễn Châu và các ký giả kịch trường: Ngọc Linh, Nguyễn Ang Ca, Lê Hiền, Phong Vân, Hoài Ngọc, Bạch Tùng Hương và tính luôn cả ông Trần Tấn Quốc là 14 người. Năm 1959 ban tuyển chọn quyết định trao giải cho cặp nam nữ nghệ sĩ của đoàn Phước Chung là Lan Chi và Hùng Minh.
Không như giải Thanh Tâm năm đầu tiên 1958, sang năm sau giải Thanh Tâm 1959 làm cho nhiều người thất vọng, bởi về phương diện nghệ thuật thì cặp nam nữ lãnh giải đã không được nổi về nghề nghiệp. Lại nữa về sau tiêu chuẩn “đạo đức” của Hùng Minh đã làm cho giải và ban tuyển chọn bị mất giá, bị khán giả phàn nàn sau cái vụ Hùng Minh cuỗm vợ của Văn Chung là đào Thanh Hương. Hùng Minh làm kép chánh cho gánh Văn Chung Thanh Hương, đã cùng bà bầu nhảy ra lập gánh lấy tên Thanh Hương-Hùng Minh, để rồi gánh hát đi tới đâu cũng bị khán giả tẩy chay, phản đối, khiến đoàn phải về tận thôn ấp hoạt động.
Còn Lan Chi thì vốn là người của gánh Phước Chung, mà gánh này thì thiếu phương tiện, chỉ hát ở tỉnh lẻ xa xôi, do đó mà Lan Chi bị lu mờ ngay từ sau ngày lãnh giải.
Ðó là chuyện về sau của cặp Lan Chi, Hùng Minh, còn chuyện xảy ra liền ngay trong ngày phát giải Thanh Tâm 1959, ông Trần Tấn Quốc bị phàn nàn quá cỡ, mà theo như người hiểu chuyện thì không phải do ông, mà do thời thế, hay là do Trời cũng vậy thôi.
Số là những người được giấy mời tham dự đêm phát giải mà trong đó có cả ban tuyển chọn và nhiều ký giả kịch trường. Nhận giấy mời nhiều người đã đánh ngay dấu hỏi, rằng phát giải ở trường Quốc Gia Âm Nhạc thì ăn uống ra sao, không lẽ nhà hàng mang thức ăn tới, hoặc nếu có thì ngồi ăn ở đâu? Ngay cả các thành viên của ban tuyển chọn khi bắt đầu làm việc cũng có người nghĩ rằng ngoài việc được nghệ sĩ nể nang, mà ít nhứt cũng được mời một bữa ăn cơm Tàu ở cao lâu. Mấy người này đã vỡ mộng mà chẳng ai dám lên tiếng. Người ta nghe lóm được có hai ký giả kịch trường nói với nhau rằng “Ông Quốc chơi xỏ mình đó, bỏ biết bao nhiêu thì giờ làm giám khảo, để rồi ngày phát giải được mời đến đây uống nước đá chanh và ăn kẹo đậu phọng”.
Kể ra thì cũng tội cho ông Trấn Tấn Quốc bởi nếu như giải Thanh Tâm năm trước không phải phát ở tửu lầu, thì hôm nay ông đâu có bị phiền trách. Vấn đề cũng do ai đó, cơ quan nào đó chi tiền làm xôm tụ ở tửu lầu Bồng Lai, để rồi năm nay lại không ai tài trợ thì lấy tiền đâu để ông tổ chức ở nhà hàng Tàu. Thật là khổ cho ông nhà báo vậy!
Thanh Hậu
Trả lời với trích dẫn
DOHOANG