Nghệ sĩ Kiều Phượng Loan sau 22 năm trở lại. Tên thật của chị là Nguyễn Thị Cẩm Loan, nhưng người chú là danh ca Út Hiền (1940-1986) – kép chánh của đoàn CL Hương Mùa Thu, hát cặp với đào Ngọc Hương trước 1975 – đã đặt nghệ danh cho chị là Kiều Phượng Loan.
Chẳng biết cái tên nhắc nhớ thân phận long đong, chìm nổi của nàng Kiều – “chữ tài liền với chữ tai một vần”, “trời xanh quen thói má hồng đánh ghen” có vận vào đời chị hay không, mà đường tình lẫn đường nghề của chị cũng gặp không ít truân chuyên, thăng trầm, gián đoạn.
Kiều Phượng Loan sinh ra trong một gia đình khá giả và không ai theo nghề hát. Ba chị vô quốc tịch Tây, làm ở hãng bia “con cọp” của Pháp. Lúc nhỏ chị được ba má cưng chiều, cho học hành tới nơi tới chốn, nhưng đang học lớp đệ tam (lớp bây giờ), thì chị bị tai nạn xe khá nặng phải nghỉ học một tháng. Khi bình phục không theo kịp bạn bè trong lớp, nên cha mẹ cho Kiều Phượng Loan thi vô học dự thính lớp diễn viên cải lương Trường Quốc gia Âm nhạc và Kịch nghệ (cùng khóa với nghệ sĩ Huỳnh Thanh Trà, Tú Trinh, Mỹ Chi…) năm chị mới 14 tuổi. Được thọ giáo với những nghệ sĩ bậc thầy như Năm Châu, Duy Lân, Kim Cúc…, khả năng ca diễn của Kiều Phượng Loan tiến bộ rất nhanh. Có giọng ca ấm, mượt mà, trầm buồn, truyền cảm mà sang cả, chị còn được học thêm về kỹ thuật thanh nhạc, nên có thời gian chị đi hát phòng trà, thường hát các ca khúc của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn, Trần Thiện Thanh, Duy Khánh…
Ra trường ở tuổi tròn trăng, năm 1966, ba mẹ chị lập đoàn cải lương Lan Thanh – Kiều Phượng Loan, chị được đánh giá là cô đào chánh triển vọng với vai Phàn Lê Huê trong vở Nữ tướng chinh Tây. Năm 1967, Kiều Phượng Loan nhận lời về cộng tác với đoàn CL Phước Chung. Cố soạn giả, ký giả Huy Trường đã viết về sự kiện đó, cũng trên tờ báo này vào năm 1989, như sau: “Đoàn Phước Chung với cơ cấu tập thể đầu tiên của cách mạng trong lòng địch, đang lâm nguy rất khó gượng… Nếu không làm cho đoàn vững vàng thì là sự thất bại lớn về mặt tuyên truyền vì đây là một đoàn hát tiêu biểu của C.M trong lòng địch. Đ/c Mai Quân và Viễn Khách nhận lệnh đi thương lượng với Kiều Phượng Loan. Cô đã can đảm nhận lời vì tình hình bấy giờ rất gay go, các ngôi sao rất sợ về đoàn P.C (vì lý do chính trị cũng như về đồng lương eo hẹp) và K.P.L chấp nhận và sống rất hòa đồng với đời sống tập thể của đoàn. Tên tuổi cô nổi bật trên SK này, đoàn hát lướt qua cơn sóng gió, anh chị em nghệ sĩ trong đoàn rất cảm động và thương mến K.P.L”. Thời gian ở đoàn Phước Chung, K.P.L hát chánh trong các vở: Đường gươm họ Lữ, Hồn thiêng sông núi…
Sau biến cô Mậu Thân, chị từ giã đoàn Phước Chung, trở về thành phố chuyển qua hoạt động ở lĩnh vực kịch nói, ca nhạc và đóng phim nhựa (phim Bão tình với Kiều Chinh, Sóng tình với NSƯT Thẩm Thúy Hằng, Thùy Liên…).
Sau 1975, Kiều Phượng Loan đóng vai chính trong 2 phim nhựa nữa với nghệ sĩ Thương Tín. Năm 1977, chị trở lại sân khấu, cộng tác với đoàn kịch Kim Cương, diễn qua các vở: Lá Sầu Riêng, Dưới hai màu áo, Chìa khóa, Hồi sinh và nổi tiếng nhất với vai bác sĩ Xamonova trong vở Tanhia (vở đã được HTV thu hình phát sóng). Năm 1980, Kiều Phượng Loan cộng tác với đoàn kịch Bông Hồng, diễn trong các vở Nila, Đôi bông tai…
Năm 1981, chị “trở về mái nhà xưa” – Sân khấu cải lương, chấp nhận lãnh 40 ngàn một suất trong khi đang “sống khỏe” bên kịch với cát sê 90 ngàn/suất, hát chánh ở đoàn Thanh Minh – Thanh Nga trong các vở: Tiếng trống Mê Linh, Bên cầu dệt lụa, Sau ngày cưới, Thiên Phúc Hoàng đế, Nhiếp chính Ỷ Lan… và lại nổi tiếng như cồn khi đóng vai Nữ Vương trong vở Truyền thuyết về tình yêu. Hát ở SK này 7 năm, đến năm 1989, một lần nữa chị trở về đoàn Phước Chung nhiều ân tình, hát chánh vai Thủy Cúc với nghệ sĩ Tuấn Thanh trong vở Ai là thiên tử. Năm 1991, đoàn Phước Chung có xáo trộn lớn về diễn viên, nhưng chị vẫn ở lại đoàn trong giai đoạn khó khăn và tiếp tục đứng trên SK này cùng các diễn viên mới về cộng tác như Kim Tử Long, Bảo Trang, Mỹ Chi, Hương Chung Thủy…, hát trong các vở: Mắt em là bể oan cừu, Ông huyện đề…
Năm 1992, chị về đoàn Sông Bé 2 hát chung với đôi nghệ sĩ Vũ Linh – Tài Linh và được khán giả yêu thích trong vở Nặng gánh giang san. Kiều Phượng Loan đã nhiều lần hát trong chương trình Vầng trăng cổ nhạc của HTV từ những số đầu tiên. Chị từng dàn dựng các vở: Truyền thuyết tình yêu, Cơn sóng thần, Vua hóa hổ… vào thập niên 80. Khán giả còn nhớ nhiều đến chị qua những vở kịch và cải lương trên truyền hình những năm 1980 như Hòn đảo thần vệ nữ, Truyền thuyết tình yêu, Tấm lòng của biển, Tanhia…
Suốt 20 năm nay, sau khi nghỉ hát ở đoàn Sông Bé 2 – khi vừa bước qua ngưỡng cửa tuổi 40 – vì những biến cố trong đời riêng như cái chết của mẹ và anh trai, gia đình ly tán, Kiều Phượng Loan rút lui khỏi các hoạt động nghệ thuật, lui về sống ẩn dật một nách nuôi cha già đau yếu và người con trai duy nhất đang tuổi ăn tuổi lớn.
Tháng 9/2010, được sự động viên của NSƯT Vũ Linh, Kiều Phượng Loan bất ngờ tái xuất trong live show kỷ niệm 40 năm theo nghề hát tại rạp Hưng Đạo, với sự tham gia của NSND Lệ Thủy, các NSƯT Vũ Linh, NSƯT Kim Tử Long, Tuấn Thanh, Kim Hương, Cẩm Thu, Tú Trinh, Hoài Linh… Kể từ đó, chị đã có 6 lần xuất hiện trong chương trình SK cải lương định kỳ chiều chủ nhật hàng tháng của NVH Thanh Niên, đóng trong trích đoạn: Lương Sơn Bá – Chúc Anh Đài, Truyền thuyết tình yêu, Tìm lại cuộc đời, Nhiếp chính Ỷ Lan…, đóng Lôi Vũ với Vũ Linh, Hoài Linh trong chương trình từ thiện ở rạp Thủ Đô và đi hát sô ở tỉnh… Và giờ đây, sau nhiều năm vắng bóng, chị sẽ tái ngộ khán giả HTV – lần đầu đóng vai thái hậu độc đoán, chuyên quyền trong vở Khi rừng mới sang thu sẽ được truyền hình trực tiếp lúc 20g30 tối 21/6 trong chương trình Ngân mãi chuông vàng. Chị sẽ cùng NSƯT Hùng Minh làm dàn bao vững chãi cho các “chuông” Võ Minh Lâm, Hồ Ngọc Trinh, Lê Văn Gàn, Mỹ Vân, Lê Minh Hảo…
* 20 năm rút lui khỏi nghệ thuật, chị đã sống ra sao?
- Tôi đã bán căn nhà trên đường 3-2 và mua căn nhà ở Gò Vấp được 9 năm nay. Cha tôi đã 94 tuổi, bị liệt nhưng vẫn đỡ ngồi dậy được. Con trai 32 tuổi, làm ở cơ sở điện sắt kế bên nhà, nên có thể về chăm sóc ông thay tôi mỗi khi tôi bận tập tuồng, biểu diễn. Ngày xưa tôi không biết nấu nướng lẫn làm việc nhà, còn bây giờ tôi làm được hết. Thời gian trước tôi bán tiệm tạp hóa, nhưng từ ngày cha bị bệnh, tôi không làm nữa để dành thời gian chăm sóc cha. Bốn anh chị em của tôi ở Úc và Mỹ, ở Việt Nam chỉ còn tôi và một em trai ở đường Lạc Long Quân.
* Vì sao mãi 20 năm sau chị mới quyết định trở lại sân khấu?
- Tôi vốn là người cầu toàn. Khi đầu óc thiếu tập trung vì những biến cố ngoài đời riêng, tôi sợ không toàn tâm toàn ý để dồn tim óc cho nghề diễn, e vai diễn sẽ không trọn vẹn, nên tôi quyết định nghỉ hát. Thời điểm đó đồ hát tôi cho hết, nên giờ tôi phải sắm lại từ đôi bông tai đến bộ lông mi giả. Cuộc sống của tôi bây giờ đã thanh thản về mọi mặt, nên tôi đi hát trở lại cho đỡ nhớ nghề.
* Tháng 10 năm ngoái, chị bị cướp mất giỏ xách và xe gắn máy. Sau tai nạn ấy, chị có gặp khó khăn gì không?
-Sau bốn tháng gặp “tai nạn”, bỗng một ngày tôi bất ngờ nhận được điện thoại bên công an báo tới… tiệm cầm đồ nhận lại chiếc Lead và giấy tờ của tôi mà bọn cướp cầm ở đó. Dù mất khá nhiều công sức và thời gian làm thủ tục để “tìm lại những gì đã mất”, nhưng tôi rất vui với ý nghĩ chắc ông Trời không nỡ phụ người hiền…
* Không chỉ gián đoạn về đường nghề, mà đường tình duyên của chị cũng “ba chìm bảy nổi chín lênh đênh”!
- Cuộc hôn nhân 5 năm của tôi chấm dứt vào năm 1980, khi con trai tôi lên một tuổi. Có những mối tình đến rồi đi, tôi cũng có vài người bạn, nhưng cho đến giờ tối vẫn cứ là người đàn bà độc thân…
* Cảm giác của chị khi xuất hiện trong Ngân mãi chuông vàng lần này?
- Nghề này phải văn ôn võ luyện, nhưng tôi bắt nhịp lại khá nhanh vì đã trở lại sân khấu gần hai năm qua. Lớp nghệ sĩ như chúng tôi ngày xưa để tạo dựng được tên tuổi phải trải qua nhiều khó khăn. Nhờ khó khăn mà nghề rất vững, chứ không được nhiều phương tiện ưu ái nâng đỡ như các em bây giờ. Tôi rất vui khi được tái ngộ với khán giả HTV, và có chút hồi hộp nữa. Tôi hy vọng khán giả vẫn chưa quên và sẽ tiếp tục ủng hộ Kiều Phượng Loan.
Nói năng nhỏ nhẹ, điềm đạm, tính tình cởi mở với nụ cười luôn nở trên môi, Kiều Phượng Loan bây giờ bản lĩnh và vẫn ca, diễn còn phong độ, duyên dáng lắm. Khán giả mộ điệu hẳn mong chờ ngày gặp lại cô đào tài sắc năm xưa, và đừng quên tiếp thêm cho chị sức mạnh và sự cổ vũ để Kiều Phượng Loanvững lòng tiếp tục trong những lần tái ngộ về sau…
LamVuBinh
Trả lời với trích dẫn
romeo