Cà phê với sao lần này xin mời bạn cùng gặp gỡ với NSƯT Kim Tử Long – nghệ sĩ hai lần đoạt giải Mai Vàng do bạn đọc báo Người Lao Động bình chọn. Anh trải lòng về cuộc sống cũng như những kỷ niệm đời mình.
Hài lòng với thành quả trong nghề!
*Đến thời điểm này anh có hài lòng với những gì đã đạt được khi bảng thành tích của người nghệ sĩ ngày càng dài thêm những vai diễn được công chúng yêu thích?
- Tôi cảm thấy mình hài lòng với những gì đã đạt được trong nghề. Nhớ lại thuở ban đầu, tôi đến với nghề từ tết năm 1986, lúc ấy vừa ra trường đã nhận được tin Nhà hát Cải lương Trần Hữu Trang thành lập thêm đoàn 3 và dựng vở mới: Y Ban và nàng tiên, Nàng tiên Mẫu Đơn, Người đẹp bến Tiền Châu. Tôi may mắn được tham gia cả ba vở diễn này. Mùa xuân năm đó, tôi cũng chính thức được NSND Phùng Há đặt tên là Kim Tử Long, bà nội nói tôi “con phải là một con rồng vàng trên sân khấu cải lương”. Ban đầu, tôi dự định lấy nghệ danh Hoàng Kim Long cũng là tên khai sinh của tôi nhưng bà nội đã đổi lại và tôi giữ cho đến hôm nay. Mới đó mà đã mấy chục năm trôi qua, ngẫm lại suốt hành trình đã đi, tôi không hối tiếc điều gì.
NSƯT Kim Tử Long và NS Tú Sương trong vở Tình sử Dương Quí Phi
*Nghe anh tâm sự có thể nói rằng anh là người dễ bằng lòng với chính mình?
- Trong kinh Phật có câu nói tôi càng nghĩ càng thấy đúng: “Biết đủ là đủ!”. Mùa xuân chỉ đến sau khi phải vượt qua ba mùa: hạ, thu, đông và thành công chỉ đến khi đã vượt qua nhiều thử thách. Nhưng tôi bằng lòng với những gì mình đạt được không có nghĩa chối từ mùa xuân ở phía trước. Tham vọng, ước mơ ai cũng có và chúng là động lực để ta phấn đấu, vươn tới thành công.
*Tính đến thời điểm hiện nay, với tất cả những thành quả đạt được trong nghề, anh tâm đắc nhất điều gì?
- Thành quả đạt được thì tôi nhớ mãi chuyến đưa nghệ sĩ trong phía Nam ra Hà Nội diễn tại Nhà hát lớn TP Hà Nội. Lúc đó, tiếng pháo tay vang dội của khán giả dành cho NSND Lệ Thủy, Bạch Tuyết, NSƯT Trọng Hữu, Thoại Mỹ, NS Vũ Luân, Tú Sương, Trinh Trinh... đã làm trái tim tôi phấn khởi. Tôi luôn nâng niu những vai diễn hay vì đó cũng là cách để mình cố gắng, nỗ lực trong nghề.
NSƯT Kim Tử Long hóa trang cho NS Trinh Trinh
Dừng lại để đi tiếp!
*Một thời Kim Tử Long được biết đến với vai trò ca sĩ, nhiều người thắc mắc vì sao anh lại dừng hẳn sau 10 năm cố gắng?
- Nhờ giải HCV Trần Hữu Trang năm 1992 mà chúng tôi có thêm nghề ca sĩ. Lúc đó các bầu sô, các nhà tổ chức đã mời chúng tôi biểu diễn liên tục. Các rạp Thủ Đô, Nhân Dân, Cây Gõ, công viên Phú Lâm, tụ điểm 126, Trống Đồng... nơi đâu cũng tổ chức biểu diễn ca nhạc. Tôi, anh Vũ Linh, NS Phương Hồng Thủy, Tài Linh, Thoại Mỹ, Thanh Thanh Tâm, Ngọc Huyền... đều làm ca sĩ. Chúng tôi cũng ra album, thu video clip... rất nhiều những dự án cho lối rẽ này. Nhưng sau đó, tôi cũng như các đồng nghiệp dừng lại, tập trung toàn lực vào sân khấu cải lương. Chúng tôi chọn theo nghiệp sân khấu thì phải dừng lại những cái khác để đi hết con đường đã chọn.
NSƯT Kim Tử Long và Quế Trân, NS Trinh Trinh
*Thực trạng sân khấu hiện nay có làm anh lo lắng cho con đường mình đã chọn?
- Tôi vẫn tràn đầy hy vọng vào sân khấu dù biết điều mình mong muốn không dễ thành hiện thực. Tôi thấy sân khấu cải lương đã đi theo trào lưu mới, không chỉ diễn ở sàn diễn mà đã đến với mọi nhà qua truyền hình, băng dĩa. Rõ ràng, hoạt động sân khấu cải lương đang dần khép lại do nhiều nguyên nhân: thiếu rạp, chưa có nhiều kịch bản hay, hoạt động tổ chức chưa chuyên nghiệp và trên hết một số nghệ sĩ ngôi sao vẫn chưa đặt hết tâm huyết vào nghệ.
*Nếu một lần nữa dừng lại, anh muốn đi tiếp trên lĩnh vực nào?
- Tôi nghĩ tới nghề đạo diễn và hết lòng với việc nghiên cứu, tìm tòi để có thể làm công tác dàn dựng. Tới nay thì tôi đã làm được khoảng 10 vở rồi, chưa kể đến những chương trình truyền hình. Tôi mong có dịp làm việc với nhiều đạo diễn giỏi để học nghề.
NSƯT Kim Tử Long và Thoại Mỹ
*Sau vở Tiếng trống Mê Linh, anh dự định thực hiện vở diễn nào mới?
- Tôi diễn vai Thi Sách bên cạnh NSƯT Phượng Hằng vai Trưng Trắc, sau đó làm đạo diễn vở Trọn đời yêu anh (tác giả Tô Thiên Kiều) quay hình tại HTV ngày 14 và 15-8. Cuối tháng này, tôi lại dẫn đoàn nghệ sĩ ra Hà Nội diễn chương trình Ngôi sao phương nam tại Nhà hát TP Hà Nội. Lần trước sự cổ vũ nồng nhiệt của công chúng Thủ đô đã động viên chúng tôi rất nhiều.
*Năm nay, anh sẽ tiếp tục làm live show để phục vụ khán giả mộ điệu?
- Đang dự tính cuối năm. Có thể sẽ là một cuộc hội ngộ với hai cô đào đã là bạn diễn của tôi từ năm 1986. Nội dung thế nào thì xin giữ bí mật.
Trăn trở thế hệ tiếp nối
*Đã có nhiều cuộc hội thảo về thực trạng sân khấu cải lương do các cơ quan chuyên ngành tổ chức trong cả nước. Theo anh, đâu là nguyên nhân khiến sàn diễn của loại hình này vắng khán giả?
- Tôi cho rằng yếu tố chính vẫn là 5 thập niên trôi qua sân khấu cải lương không có danh ca. Tôi không vỗ ngực xưng tên mình là danh ca vì cảm nhận mình hát vẫn chưa thể hay bằng các cô chú thế hệ đi trước.
NSƯT Kim Tử Long đến thăm NSƯT Diệu Hiền
*Nhưng đâu phải đào tạo là sẽ có danh ca?
- Đúng, thành công phần lớn nằm ở sự rèn luyện, khổ công và sáng tạo. Với nghệ sĩ trẻ sở hữu giọng hát hay là lợi thế nhưng để giỏi nghề đòi hỏi quá trình rèn luyện và ý chí phấn đấu. Trước đây, chỉ với hai bài vọng cổ nhịp 16 Tôn Tẩn giả điên và sau này là Tình anh bán chiếu, được thu dĩa thập niên 50-60 của thế kỷ trước, NSND Út Trà Ôn đã được báo giới Sài Gòn và các nghệ sĩ bậc thầy trong giới nhận xét là mang lại hơi hướng mới, đầy sáng tạo trong cách sắp câu, lấy hơi để “sở hữu” ngai vàng vua vọng cổ thời đó.
Nhìn lại một thế hệ vàng mà sân khấu cải lương một thời nâng niu, xem là khuôn mẫu trong cách thể hiện chất giọng sẽ nhận thấy họ không cố tạo sự luyến láy trong câu vọng cổ mà hầu hết đều ca chân phương, rõ chữ, đầy hơi. Cái chuẩn của cách ca vọng cổ chính là yếu tố mộc mạc, giàu cảm xúc. Người nghệ sĩ biết tìm ra nét riêng trong cách thể hiện sẽ tạo cho mình ưu thế và được công chúng chấp nhận.
*Gần đây, nhiều chương trình trên truyền hình nhằm tìm kiếm, phát hiện tài năng mới cho sân khấu cải lương. Theo anh, cần điều kiện nào để các cuộc thi này đạt mục tiêu đề ra?
- Ngay từ khi khởi đầu xây dựng thương hiệu Chuông vàng vọng cổ, Đài Truyền hình TPHCM đã bộc lộ sự lúng túng khi gọi tên chương trình này là Ngôi sao vọng cổ truyền hình. Thương hiệu rất “kêu” này sang năm thứ hai đã được điều chỉnh là Chuông vàng vọng cổ, xác định đúng mục tiêu: góp phần trả cải lương về với sự chuẩn mực cần có mà bài vọng cổ chính là linh hồn. Nếu các nhà chuyên môn đã khẳng định “phi vọng cổ bất thành cải lương” thì cần trả bài vọng cổ về đúng với chuẩn mực của nó. Đó là sự quy định chặt hơn cách ca, cách thể hiện với dàn nhạc. Mọi việc làm nghiêm túc, chúng ta sẽ có những mầm non nổi trội để uốn nắn thành danh ca.
Hôn nhân đổ vỡ và trải nghiệm
*Trong suốt sự nghiệp diễn xuất của anh, kỷ niệm nào khó quên nhất?
-Nghệ sĩ chúng tôi thường đi lưu diễn ở nước ngoài, nhiều kỷ niệm không thể quên được. Đó là năm tôi nhìn thấy tuyết rơi ở Úc, nhiệt độ xuống rất thấp, lạnh đến cóng cả người nhưng tình thương khán giả thì ấm áp vô cùng. Ở Pháp cũng vậy, khán giả kiều bào yêu thích cải lương cũng đến với chúng tôi dù khí hậu rất lạnh. Nhiều bạn trẻ ở đây hào hứng tham gia cuộc thi mang tên Dạ cổ hoài lang do cộng đồng người Việt tổ chức. Tôi nhớ NS Kiều Lệ Mai tham gia ban giám khảo, chị và nhiều nghệ sĩ, nhạc sĩ khác đã giữ được ngọn lửa yêu nghề, yêu sân khấu truyền thống dân tộc dù sống ở xứ người.
Còn những dịp biểu diễn trong nước thì kỷ niệm cũng vô số. Nghề hát của chúng tôi sau xuân rồi tới hạ, lênh đênh đời gạo chợ nước sông, nếu không ở miền tây thì ra tận miền trung. NSND Lệ Thủy thường ví von mỗi khi ai đó hỏi: “Cô ơi, cô đang ở đâu?” bằng câu trả lời duyên dáng: “Cô tham gia gặt lúa với bà con miền tây”, hoặc “cô đi biển với ngư phủ miền trung”...
*Anh dường như rất lãng mạn, có bao giờ tính cách đó làm anh khổ sở?
- Tôi biết dừng lại, kềm chế mình. Sau hai lần đổ vỡ hôn nhân tôi mới dám nói câu đó.
*Theo anh, NSƯT Kim Tử Long ngày nay khác với với 10 năm trước như thế nào?
- Tôi nghĩ khác ở sự từng trải bởi không ai có thể biết lỗi lầm do mình gây ra đôi khi hậu quả kéo dài tận sau này. Tôi đổ vỡ hai cuộc hôn nhân, dù lần nào cũng cố không phải chia tay để níu kéo hạnh phúc gia đình. Tôi không muốn các con mình buồn vì thiếu cha, thiếu mẹ. Nhưng rồi không làm được điều đó, đến nay thì mọi việc đã đâu vào đấy, tôi mong các con mình khi trưởng thành sẽ hiểu và cảm thông cho tôi.
NSƯT Kim Tử Long và Thanh Thanh Tâm
* Theo anh, một người đàn ông vững vàng trên đường đời cần có những yếu tố gì?
- Lên trang mạng cá nhân (facebook) tôi đọc nhiều điều hay lắm nha, để tôi chia sẻ với bạn: “Đàn ông chia tay vợ than khóc ngay là người vội quên; ba tháng sau than khóc là người cố chấp; một năm sau than vãn là người hèn mọn; biến sự than khóc thành việc làm tốt cho con, cho người mà mình đã từng xem là vợ mới đích thực đàn ông”.
*Và anh đã làm được điều đó?
- Tôi rời khỏi ngôi nhà cả thời trai trẻ dành dụm, xây đắp, để lại tất cả cho các con của mình và chỉ nhận lại một khoản để đủ mua một căn nhà khác. Cuối tuần tôi về thăm các con, hè đến lại đưa các con đi chơi. Tôi không oán giận, than vãn chuyện đã qua. Tôi cố sống tốt để các con tôi không hổ thẹn khi nghĩ về bố.
*Đời người không chỉ có thành công mà đôi lúc gặp phải sóng gió cuộc đời. Anh đối mặt với sóng gió đó thế nào?
- Tôi thấm thía câu nói của NSND Phùng Há. Bà ghét diễn viên nào vào lớp học mà ra dáng công tử, tiểu thư, quần là, áo lụa. Bà nói: “hãy học cách lăn lộn với cuộc đời trước khi là một ngôi sao”. Sự lăn lộn theo bà không phải là làm hư hỏng bản thân với tứ đổ tường mà phải trải nghiệm nỗi đau của tha nhân.
Hai lần đổ vỡ tôi đúc kết được một điều: "chặng đường có nhau từ ngày đó đã có một lối rẽ". Hai người đi hai hướng nhưng vẫn còn cái nghĩa là con. Không nên xem con là hành lý, anh hoặc chị ai sẽ xách nó mà hãy xem con là hành trang của chính cuộc đời mình.
*Nghe đồn, mùa xuân này anh sẽ lên xe hoa? Cuộc tình của anh và nghệ sĩ Trinh Trinh đến lúc "đơm hoa kết trái"?
- Số tôi tử vi chấm nếu một lần nữa lên xe hoa thì rồi cũng đổ vỡ. Tôi sợ làm chú rể lắm! Trinh Trinh cũng hiểu và cảm thông cho tôi. Chúng tôi hiện nay sống rất hạnh phúc, cùng đi diễn, cùng nhìn về tương lai và chăm lo cho mái ấm của mình.
NSƯT Kim Tử Long và NS Trinh Trinh trong vở Xử án Phi Giao
*Dường như anh thích trẻ mãi và không có thời giờ cho sự già nua?
- Hiện tại tôi là một anh kép không già nhưng không còn trẻ. Tôi không trốn chạy tuổi già mà hiểu được nó, chấp nhận nó, thưởng thức nó. Khi biết thỏa mãn nó thì quả có nhiều điều thú vị để phát hiện, để khám phá. Tôi không thuộc dạng người tiếc mãi tuổi trẻ, bất mãn với tuổi già.
Hôm chú hai Minh Vương xuất viện sau ca phẫu thuật ghép thận, có điện thoại khoe tôi: “chú khỏe rồi, sắp tham gia chấm thi Chuông vàng vọng cổ. Có sô mày nhớ kêu chú đi cho vui”. Tôi mừng ứa nước mắt. Chúng ta có thể gạt gẫm chính mình khi đi giải phẫu thẩm mỹ chẳng hạn, xóa chỗ này trên mí mặt, bơm chỗ nọ trên cái cằm... nhưng đêm về nhức mỏi vẫn cứ nhức mỏi. Chỉ có tinh thần yêu nghề, niềm đam mê là sống mãi với người nghệ sĩ.
Tôi quý từng giây mình sống!
Dường như tôi chẳng bao giờ mong mình rời xa cuộc sống hiện tại cả! Vì tôi rất tỉnh táo, không phải là mẫu nghệ sĩ thích leo và bay trên mây. Lúc còn trẻ, tôi mơ ước tương lai, sống cho tương lai. Nghĩ rằng phải đạt cái này cái nọ, có được hào quang mới gọi là đáng sống. Khi có tuổi, có được cái này cái nọ thì hơn lúc nào hết tôi lại sống cho quá khứ, cũng như mình lúc nhỏ thì mong cho mau lớn, lúc lớn thì mong cho trẻ lại.
Tóm lại, tôi biết quý những phút giây hiện tại bên tách cà phê như ngay lúc này đây. Ngày nay, “thế giới phẳng” xâm chiếm chúng ta, tôi ngồi đây với bạn nhưng cũng có thể trò chuyện với một người nào khác. Tôi cười đùa, nhăn nhó, giận dữ, bày tỏ trạng thái qua trang mạng cá nhân với một người nào khác mà mình không biết mặt. Và đến lúc quay lại với hiện tại, bắt lại câu chuyện đang trao đổi dở dang thì nhiều khi đã lỡ nhịp! Hiểu ra những điều tầm thường đó, tôi biết quý thời gian hơn, quý phút giây hiện tại, ở đây và bây giờ bên tách cà phê với bạn đọc báo Người Lao Động.
Phong_Vũ
Trả lời với trích dẫn
Giang Tiên