Đó là các nghệ sĩ sân khấu thượng thặng: Kim Cương, Ngọc Giàu, Lệ Thủy, Bạch Tuyết. Họ thừa tài năng, thành tích nhưng lại thiếu những tấm huy chương hội diễn nên phải xin đặc cách phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân
Sáu nghệ sĩ được TPHCM đề nghị Nhà nước đặc cách phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân (NSND) lần này ngoài nghệ sĩ Bảy Bá (soạn giả Viễn Châu), NSƯT Hồng Vân, có 4 gương mặt nổi tiếng của làng sân khấu từ nhiều thập niên qua mà khi nói đến bất kỳ ai cũng đều biết, đó là các nghệ sĩ: Kim Cương, Bạch Tuyết, Lệ Thủy, Ngọc Giàu. Vì sao phải đặc cách? Và liệu họ có được xét đặc cách cho lần phong tặng này?
Được công chúng công nhận, mến mộ
Giải thích vì sao phải xin đặc cách, ông Nguyễn Thành Rum, Giám đốc Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch TPHCM – Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng Xét đề nghị cấp TP, nói: “Theo thông tư hướng dẫn về tiêu chuẩn xét duyệt danh hiệu của Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch, 6 nghệ sĩ này thiếu huy chương. Nhưng tôi khẳng định họ thừa thành tích. Họ đều có tài năng đặc biệt xuất sắc, có uy tín trong giới và được công chúng công nhận, mến mộ.
Nghệ sĩ Bạch Tuyết
Dù hiện nay họ đều đã ở ngưỡng tuổi 60 – 70 nhưng vẫn bền bỉ với nghề, vẫn là tấm gương sáng cho thế hệ diễn viên trẻ, đồng thời vẫn tiếp tục cống hiến cho sự phát triển của sân khấu nước nhà. Sức tác động của họ đối với công chúng rất lớn và cho đến thời điểm này, sự nỗ lực không ngừng của họ đã tiếp sức cho thế hệ trẻ sáng tạo trên con đường hoạt động nghệ thuật, mang lại cho sân khấu ca kịch dân tộc những thành tựu mới”.
Nghệ sĩ Kim Cương
Ông Nguyễn Thành Rum cũng cho biết việc đề nghị đặc cách phong tặng danh hiệu NSND cho các nghệ sĩ này có được sự đồng thuận rất cao, chiếm 100% số phiếu bầu của giới chuyên môn, đại diện Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch TPHCM, Hội Sân khấu TPHCM.
Phân tích về mặt chuyên môn, tác giả Lê Duy Hạnh, Phó Chủ tịch Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam – Chủ tịch Hội Sân khấu TPHCM, nhận xét: “Lực diễn đa dạng, tạo hiệu ứng tốt qua mỗi vai diễn và có nhiều vai diễn để đời, 4 nghệ sĩ: Kim Cương, Bạch Tuyết, Ngọc Giàu, Lệ Thủy được xem là 4 ngôi sao sân khấu thượng thặng trong diễn xuất, có số đông quần chúng hâm mộ. NSƯT Kim Cương dù sau này ít tham gia biểu diễn nhưng chị đã được công chúng yêu mến qua những nỗ lực cống hiến trong các hoạt động từ thiện. Cá nhân chị đã được Nhà nước trao tặng Huân chương Lao động hạng nhì.
Nghệ sĩ Lệ Thủy
NSƯT Bạch Tuyết nhiều năm liền tham gia hội đồng giám khảo các hội diễn, liên hoan sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc, tham gia giảng dạy, truyền nghề và thể nghiệm những sáng tác mới từ các vở: Diễn kịch một mình, Hoàng hậu 2 vua đến Độc thoại đêm, Lý Chiêu Hoàng và gần đây đã nỗ lực chuyển thể tác phẩm Nhật ký trong tù của Chủ tịch Hồ Chí Minh thành Ngục trung nhật ký diễn ca bằng nghệ thuật ca cải lương.
Có những giá trị lớn hơn huy chương
NSND - đạo diễn Doãn Hoàng Giang, Chủ tịch Hội đồng Nghệ thuật Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam, nhận xét: “Đứng ở góc độ một đạo diễn, tôi thừa nhận 5/6 nghệ sĩ mà hội đồng TP đặc cách giới thiệu với hội đồng cấp Nhà nước xét tặng danh hiệu NSND lần này là quá muộn đối với họ. Đúng lý, họ đã được đặc cách xét tặng danh hiệu cao quý này từ những đợt trước vì tài năng, sự cống hiến và uy tín của họ đối với công chúng.
Với 4 nữ nghệ sĩ mà tôi rất ngưỡng mộ: Kim Cương, Bạch Tuyết, Ngọc Giàu và Lệ Thủy, họ là 4 ngôi sao sáng chói của bầu trời nghệ thuật phương Nam. Sức hút của họ đối với khán giả vẫn còn rất lớn và quan trọng là 3 trong số họ, vẫn còn tham gia biểu diễn, tiếp tục cống hiến cho nền nghệ thuật của nước nhà”.
Nghệ sĩ Ngọc Giàu
NSƯT Lệ Thủy trong nhiều năm qua không chỉ là ngôi sao của sân khấu cải lương tham gia biểu diễn từ thành đến tỉnh mà còn cùng NSƯT Minh Vương thành lập Sân khấu Vàng, nơi làm sống lại các vở diễn cải lương kinh điển, lấy doanh thu làm từ thiện. Từ hoạt động này, họ đã xây dựng hơn 30 căn nhà tình thương cho đồng bào nghèo, giúp đỡ, chăm lo cho nghệ sĩ già yếu neo đơn.
NSƯT Ngọc Giàu từ cải lương, kịch đến hài, vẫn là một ngôi sao sáng, là tấm gương cho thế hệ đàn em. Chị luôn dìu dắt, nâng đỡ, hết lòng với đàn em. NSƯT Bạch Tuyết thực hiện công việc truyền nghề, nghiên cứu về sự phát triển và thể nghiệm các công trình cải lương. Chị đã có biết bao học trò giỏi, trong số đó nhiều người đã được phong tặng danh hiệu NSƯT.
Riêng với “Kỳ nữ Kim Cương”, dù đã tạm ngưng biểu diễn nhưng chị có thành tích đáng nể trong hoạt động công tác xã hội, thực hiện các chương trình biểu diễn gây quỹ từ thiện, đưa sân khấu hướng đến cộng đồng, góp phần với xã hội chăm lo cho đời sống người nghèo mà chị với vai trò Phó Chủ tịch Hội Bảo trợ Người tàn tật và Trẻ em mồ côi TPHCM, ủy viên Thường vụ Ban Chấp hành Hội Bảo trợ Bệnh nhân nghèo TPHCM.
Những thành tích cũng như đóng góp của họ đối với sân khấu và xã hội như trên thì không một huy chương nào có thể sánh bằng.
Huy chương là một tiêu chuẩn
Thực hiện Thông tư số 06 - 2010 của Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch, Hội đồng Xét duyệt danh hiệu NSND, nghệ sĩ ưu tú (NSƯT) TPHCM (hiện nay gọi là Hội đồng TP) đã tổ chức cuộc họp vào ngày 2-4 để xem xét hồ sơ của 88 nghệ sĩ đề nghị được xét tặng danh hiệu NSND (18 người), NSƯT (70 người).
Qua đó, Hội đồng TP đã có văn bản gửi Hội đồng Xét duyệt danh hiệu NSND, NSƯT cấp Nhà nước đề nghị xét đặc cách phong tặng danh hiệu NSND cho 6 nghệ sĩ TPHCM: NSƯT Bảy Bá (soạn giả Viễn Châu), NSƯT Kim Cương, NSƯT Bạch Tuyết, NSƯT Ngọc Giàu, NSƯT Lệ Thủy, NSƯT Hồng Vân và một nghệ sĩ được đặc cách phong tặng NSƯT: Vũ Luân.
Theo Thông tư số 06 – 2010, đối với nghệ sĩ được xét tặng danh hiệu NSND, một trong những điều kiện để được xét tặng là có nhiều giải thưởng nghệ thuật loại vàng và bạc, trong đó có ít nhất 2 giải vàng cấp quốc gia hoặc quốc tế, tính từ thời điểm sau khi được phong danh hiệu NSƯT.
Dấu ấn đậm nét ở những nghệ sĩ này là họ đều có những danh xưng mà công chúng ban tặng vì tài năng và sự cống hiến của họ. NSƯT Bạch Tuyết là “Cải lương chi bảo”; NSƯT Ngọc Giàu là “Giọng ca lụa trải nhung căng”; NSƯT Lệ Thủy là “Tiếng chuông vàng thánh thót”, NSƯT Kim Cương là “Kỳ nữ Kim Cương” .
THANH HIỆP