Vinh danh những công lao đóng góp to lớn cho nghệ thuật đờn ca tài tử Nam Bộ, Chủ tịch nước tặng thưởng Huân chương Lao động hạng ba cho NSND Bảy Bá (soạn giả Viễn Châu), cố nghệ nhân dân gian Bạch Huệ, cố NSƯT Vũy Chỗ và Thủ tướng Chính phủ tặng bằng khen cho giáo sư - nhạc sĩ Nguyễn Vĩnh Bảo. NSND Bảy Bá được giới nghệ nhân đờn ca tài tử xem là ngôi sao Bắc Đẩu bởi những cống hiến to lớn của ông cho đờn ca tài tử Nam Bộ từ ngón đàn tranh điêu luyện của mình
Công lao của soạn giả Viễn Châu (NSND Bảy Bá) đối với sân khấu cải lương đã rõ. Nhắc đến ông, giới mộ điệu cải lương và người trong giới không thể không nhớ đến biệt danh “Vua vọng cổ” với gần 2.000 bài vọng cổ, hơn 70 kịch bản cải lương lừng danh do ông sáng tác nhưng nói về những đóng góp của ông cho nghệ thuật đờn ca tài tử Nam Bộ (ĐCTTNB), hiếm ai biết rõ.
Đó là những đóng góp thầm lặng của ông trong việc nghiên cứu cách chơi đàn tranh, đàn guitar phím lõm và sáng tác bài bản mới cho kho tàng ĐCTTNB trong dòng chảy hơn 100 năm qua.
Thính tai, một lợi thế
Không thích nói dông dài về những đóng góp của mình, vẫn gương mặt hiền từ, ông cho biết đôi mắt mình giờ đã mờ, không còn tinh thông để cầm viết sáng tác nhưng “Tổ nghiệp thương cho tôi đôi tai rất thính. Đó là lợi thế của người chơi ĐCTT” - ông cười lạc quan. Ông trách cuộc thi Chuông vàng vọng cổ vừa qua, ban tổ chức bố trí thành phần giám khảo mà thiếu một “thầy đờn”.
Thí sinh không có lỗi khi ca trật nhịp, “đâm hơi”; lỗi là do dàn cổ nhạc đệm chênh dây. “Giữ cái chuẩn mực cho ĐCTT chính là giữ những gì tạo nên không gian ĐCTTNB. Nếu gọi bản vọng cổ là “vua” của ĐCTT, cốt lõi của vở diễn cải lương thì chuẩn mực từ “thầy đờn” phải coi trọng.
Họ có lỗ tai nghe để điều chỉnh dây đờn. Không xem trọng điều này thì ngay NSND cũng ca “đâm hơi” chứ nói chi đến thí sinh” - ông phân tích.
GS-TS Trần Văn Khê đàn kìm, soạn giả - NSND Viễn Châu ca bài ca cổ trong chương trình Làn điệu phương Nam
Ông cho biết thời còn trẻ, mỗi lần chơi đàn chênh dây là tự phạt mình bằng cách véo lỗ tai. Ông tham dự hàng ngàn buổi thuyết trình về ĐCTT, tham gia hòa tiếng đờn với biết bao danh cầm và cả với những hậu bối đang học nghề để học ở họ cái hay, cái đẹp.
“Gọi ĐCTT là thú chơi tao nhã nhưng hết sức thính phòng. Đó là nét độc đáo để thế giới công nhận ĐCTTNB là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại” - ông nói và không quên nhấn nhá phím cây đàn tranh đã theo ông trên 40 năm làm nghề.
Cần lắm sự tiếp nối
Thời còn trai trẻ, bắt đầu sáng tác, ông đã được soạn giả - NSND Năm Châu và tác giả Trần Hữu Trang “khích tướng” để lao vào nghiên cứu thêm về nghệ thuật ĐCTTNB. “Âm nhạc ĐCTT khác với cải lương. Tính ngẫu hứng vẫn có nhưng mang những niêm luật bất di bất dịch” - ông cho hay. Khi theo đoàn hát qua mỗi tỉnh, thành phía Nam, nơi nào có ĐCTT, ông tìm đến gặp những nghệ nhân để tìm hiểu.
Bộ môn này xuất phát từ nhân dân nên trong nhân dân có vô số những sáng tác mới vẫn được sản sinh và lưu truyền. Nhờ đó, ông tích lũy, khai thác cái hay để đưa vào những sáng tác kịch bản cải lương của mình.
Soạn giả Kiên Giang cho rằng: “Nhờ cách biết làm giàu vốn liếng âm nhạc tài tử của mình, anh Bảy Viễn Châu có được gia tài kịch bản sân khấu đồ sộ.
Anh đưa vào cải lương nhiều bài bản mới, từ 20 bài bản tổ, anh viết thêm phần nhạc được phát triển từ ngũ cung, mà nổi tiếng nhất là bài Võ Đông Sơ - Bạch Thu Hà do nghệ sĩ Minh Cảnh ca”.
Ông Nguyễn Văn Minh - Phó Giám đốc Sở VH, TT và DL TPHCM trao Huân chương lao động hạng ba cho NSND NSND Bảy Bá - soạn giả Viễn Châu Ảnh: Thanh Hiệp
Theo GS-TS Trần Văn Khê: “Anh Bảy Viễn Châu không bao giờ đếm những sáng tác của mình vì anh không muốn phô trương số lượng. Điều gì hợp với tâm thức người nghe, gieo cảm xúc cho người cảm thụ thì nó đi vào trái tim và kết nối.
Muốn giữ được không gian ĐCTT cần những con người như anh Bảy Viễn Châu, kết nối một cách có trách nhiệm với thế hệ trẻ theo con đường sáng tác, cũng như với những nghệ nhân ĐCTT ngẫu hứng chơi bằng niềm đam mê để hình thành nên không gian độc đáo của nghệ thuật ĐCTTNB”.
Soạn giả - NSND Viễn Châu tâm sự rằng ông muốn kết nối thật nhiều những thế hệ sống chết với ĐCTT, “nhưng sức tôi đã cạn dần, chỉ còn trái tim yêu nồng nàn dành cho bộ môn nghệ thuật này.
Do vậy, tôi mong thế hệ trẻ sẽ giúp tôi tiếp tục kết nối để đời sống của cộng đồng trong những vùng dân cư khác nhau về ngôn ngữ vẫn âm vang tiếng đờn, ca tài tử Nam Bộ” - ông nói.
Kỳ tới: Cho thế giới biết “đờn ca tài tử”
Món quà ý nghĩa trong đời
"Ngày 15-10, tại nhà riêng, NSND Bảy Bá vinh dự đón nhận Huân chương Lao động hạng ba của Chủ tịch nước tặng thưởng cho những đóng góp to lớn của ông với nghệ thuật ĐCTTNB. “Không có ĐCTT, tôi không biết cách nào để đến với nghề. Khi nhỏ nghe các chú, các bác trong xóm đờn thì mày mò học theo, ĐCTT đã hình thành niềm say mê những bài bản ĐCTT trong tôi.
Đón nhận Huân chương Lao động hạng ba của Chủ tịch nước trao tặng, tôi xúc động vô cùng. Đó là món quà ý nghĩa cho một đời nặng nghiệp cầm ca, khởi xướng là từ không gian ĐCTT ở Trà Vinh, quê hương tôi” - NSND Bảy Bá tâm sự."
Phong_Vũ
Trả lời với trích dẫn
romeo