Liên hoan tiếng hát PTTH Vĩnh Long 2013- giải Sen Vàng vọng cổ đã chính thức khép lại. Cuộc đua tài của những người yêu mến bộ môn nghệ thuật cải lương, đờn ca tài tử đã kết thúc. 10 thí sinh (TS) xuất sắc nhất vượt qua hơn 1.300 TS đến từ các vùng, miền cũng đã thể hiện hay nhất sau 3 buổi thi của vòng chung kết xếp hạng.
Các thí sinh trong đêm liên hoan công diễn.
Đến hội thi bằng niềm đam mê
3 buổi thi diễn tại Trung tâm Văn hóa tỉnh Vĩnh Long đã thu hút đông đảo khán giả đến cổ vũ cho 10 gương mặt xuất sắc nhất đến từ các tỉnh- thành: TP Hồ Chí Minh, Long An, Trà Vinh, Tiền Giang, TP Cần Thơ.
Có mặt tại các buổi tập và thi diễn, chúng tôi chứng kiến sự yêu thích bộ môn nghệ thuật truyền thống này đã ăn sâu vào máu thịt các TS. Điều này thể hiện qua các buổi tập trước giờ thi diễn.
Tập cho đạo diễn xem nhưng chị Kim Loan (SN 1955, Vũng Liêm, Vĩnh Long)- TS lớn tuổi nhất có mặt tại vòng chung kết xếp hạng còn luôn miệng hỏi đạo diễn cách diễn sao cho hợp lý, đúng tính cách nhân vật.
Chị vui vẻ: “Đam mê bộ môn tài tử cải lương từ nhỏ, hàng ngày ngoài việc đồng áng chị còn tham gia CLB đờn ca tài tử ở địa phương”. Còn TS Quang Minh (Long An) chuyên chạy show các tiệc liên hoan, cưới hỏi ở TP Hồ Chí Minh “vừa luyện giọng vừa có thêm thu nhập”.
Cũng ở Trà Vinh, TS Huỳnh Thanh Liêm (SN 1986)- nhỏ tuổi nhất được vào vòng chung kết xếp hạng- có điều kiện không kém các TS khác vì nhà cho thuê dàn nhạc tài tử nên có điều kiện tập thường xuyên. Anh cũng thường hát các tiệc cưới hỏi ở trong và ngoài tỉnh.
TS Kim Châu (TP Hồ Chí Minh) vừa là MC vừa là ca sĩ, nghệ sĩ của các tiệc cưới. Tham gia hội thi này, chị đã bỏ nhiều show diễn và làm MC tại TP Hồ Chí Minh vì theo chị thì: “Cuối năm là mùa cưới mà nên chị đắt show lắm”.
TS Nguyễn Thị Tám (TP Cần Thơ) thì từ trước đến giờ chưa thi ở đâu và cũng chưa tham gia diễn xuất trong một trích đoạn nào nên đây là lần thử sức mới của chị. TS Hoàng Tuấn (Trà Vinh) làm nghề tự do “ở đâu kêu hát cải lương thì tham gia vừa thỏa niềm đam mê và cũng có cơ hội lên sân khấu làm quen”.
Còn TS Thế Tâm (Vĩnh Long) dù làm tiếp thị nhưng rất thích hát cải lương, thời gian rảnh là tham gia đờn ca tài tử ở địa phương. Thế Tâm cho biết, trích đoạn cải lương cũng là lĩnh vực mới, “chưa bao giờ đóng vai, sắm tuồng nên em cảm thấy hồi hộp lắm”… Riêng TS Tấn Hưng là cộng tác viên của Trung tâm Văn hóa tỉnh Tiền Giang và “khi nào được ở đây mời thì tham gia ca hát, còn lại chỉ biết làm vườn, làm ruộng”.
Trước lạ sau quen, sau các buổi tập và trong suốt thời gian tham gia hội thi các TS đã trở nên khắng khít, thân quen. Mỗi người mỗi vẻ nhưng tất cả đều đến với hội thi bằng niềm đam mê cháy bỏng, bằng tất cả tấm lòng của một người yêu thích nghệ thuật sân khấu cải lương, muốn đem lời ca tiếng hát của mình phục vụ bà con yêu thích cải lương, đờn ca tài tử và góp phần gìn giữ, phát huy môn nghệ thuật vốn là cái nôi của vùng đất phương Nam.
Nghệ thuật cải lương đã được đáp ứng
Vòng chung kết xếp hạng các TS phải trải qua 3 đêm tranh tài ở 3 thể loại khác nhau: hát tân cổ giao duyên, hát 2 bản vắn trong 20 bài bản tổ (bốc thăm) và diễn một trích đoạn không quá 10 phút. Từ yêu cầu phải diễn một trích đoạn, BTC đã mời đạo diễn Nguyễn Quốc Khánh (Đoàn cải lương Cao Văn Lầu- Bạc Liêu) về chỉ đạo diễn xuất cho các TS.
Do phần lớn chưa lần nào diễn trích đoạn nên TS không khỏi lo lắng. Quốc Tuấn (Long An) lo vì chưa biết “ca trong diễn và diễn trong ca” sẽ khó khăn thế nào. TS Kim Loan cũng vậy, rất băn khoăn khi chọn một trích đoạn để tham gia phần thi và chị đã không an tâm với trích đoạn “Tướng cướp Bạch Hải Đường” vì theo chị thì “mình diễn không ra, ngại lắm”.
Thế là chị lại đã đổi sang 1 trích đoạn khác. Chính sự không quen của các TS đã làm cho người chỉ đạo diễn xuất hết sức vất vả, thế nhưng vẫn nhiệt tình chỉ hết ngón nghề vì “các anh, chị ấy quá đam mê cải lương, dù diễn xuất chưa chuyên nghiệp nhưng chính cái chân phương, đơn giản đó làm cho khán giả yêu thích”.
Diễn đạt hay không đạt còn tùy thuộc vào bạn diễn, vì trong diễn xuất đòi hỏi phải có kẻ tung người hứng. Hầu hết bạn diễn cũng là người không chuyên, do đó TS nào cũng cố gắng hết mình để diễn chứ không thể hát và diễn như con rối hay hát để trả bài được.
Cho nên diễn trích đoạn ở đêm thi thứ 3 cũng được xem là cách làm mới cho một cuộc thi hát cải lương. Ở đêm thi thứ 2, các TS trình bày 2 bản vắn trong 20 bài bản tổ của sân khấu cải lương.
Theo NSND Thanh Tòng thì đây là điều mới lạ ở hội thi lần này nhưng cũng là điều khó khăn đối với các TS vì sân khấu cải lương hiện nay ít có vở nào áp dụng 20 bài bản tổ đó. Đờn ca tài tử vừa được Unesco công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại thì đây là một cái mới, sáng kiến kịp thời mà BTC đã làm được.
Chính phong trào đờn ca tài tử ở các địa phương đã nuôi lớn các TS trong cách ca lối diễn, nuôi dưỡng ý chí về niềm đam mê, giữ gìn bản sắc dân tộc, các em là người gìn giữ và lưu truyền các bài bản cải lương này.
Trích đoạn Tô Ánh Nguyệt của thí sinh Trần Hoàng Tuấn.
Dẫu biết rằng trong số 10 TS, có người đã từng thi ở các hội thi khác, cũng có TS chưa tham gia lần nào, chưa được đào tạo chính quy nhưng đã thể hiện rất tốt, cho thấy sức hút và sức truyền tải của âm nhạc cải lương đối với người dân Nam Bộ là rất lớn. Chỉ tiếc đa số các TS yếu về phần nhạc trong thể hiện bài tân cổ giao duyên.
Khi phát biểu với hội thi, Tiến sĩ- NSND Bạch Tuyết- Trưởng Ban giám khảo đã cho rằng: Sen vàng vọng cổ, cuộc thi được tổ chức một cách khoa học, có chiến lược. Chất phóng khoáng, tự do và trữ tình đã được đáp ứng.
3 đêm diễn với 3 phong cách và loại hình khác nhau. Đêm đầu tiên cho thấy sự phát triển không ngừng của nghệ thuật sân khấu dân tộc (tân cổ giao duyên).
Đêm thứ 2 cho chúng ta thấy rằng cái hay, cái tinh túy của âm nhạc dân tộc, bài bản cải lương đã được nhắc lại, giữ gìn và truyền trao (20 bài bản tổ).
Đêm thứ 3 có tính bác học và hoàn thiện của nghệ thuật sân khấu cải lương về kịch bản, dàn dựng, biểu diễn tuồng cổ, tuồng hiện đại, hương sa, âm nhạc và thiết kế mỹ thuật cùng kết thành một vở diễn (trích đoạn).
Từ những điều này cho thấy rõ ràng, đờn ca tài tử không chỉ mang tính dân tộc mà còn xác định được tính cách văn minh và hiện đại đúng với khát vọng của ông cha mình ngày xưa là cải cách hát ca theo tiến bộ lương truyền tuồng tích sánh văn minh.
Trong phát biểu tổng kết, ông Phạm Thanh Xuân- Phó Giám đốc THVL, Trưởng BTC liên hoan cho rằng: Thông qua liên hoan này, chúng ta tin tưởng rằng loại hình sân khấu truyền thống dân tộc sẽ tiếp tục phát triển và càng đi sâu vào tâm khảm của con người Việt Nam một cách khoa học và văn minh. Riêng các TS đã có thêm kinh nghiệm quý để tiếp tục gắn bó, phát huy niềm đam mê nghệ thuật của mình.
Liên hoan tiếng hát PTTH Vĩnh Long 2013- giải Sen vàng vọng cổ đã kết thúc với giải nhất thuộc về TS Nguyễn Thế Tâm (SN 1979,Vĩnh Long), giải nhì thuộc về TS Nguyễn Thị Kim Châu (sinh 1970, TP Hồ Chí Minh) và TS Nguyễn Thị Tám (SN 1976, TP Cần Thơ) đạt giải ba. Ngoài ra, BTC còn trao các giải khuyến khích, giải dành cho bài tân cổ giao duyên, bản vắn, trích đoạn và giải triển vọng.
Nguyễn Thế Tâm (SN 1979 Long Hồ - Vĩnh Long)
Ngoài giải nhất cuộc thi Sen Vàng Vọng Cổ 2013,Tâm còn xuất sắc đạt luôn 3 giải phụ
- Thí sinh hát tân cổ giao duyên hay nhất
- Thí sinh diễn trích đoạn hay nhất
- Thí sinh triển vọng
Tâm từng vào chung kết khu vực CVVC 2013 tại Bạc Liêu. Giải nhì giọng ca cải lương hàng tuần. Nhưng mùa giải SVVC năm nay là lần đầu tiên trong đời Tâm đạt nhiều giải thưởng cao trong cuộc thi lớn.
Ngày 4/1/2014 Tâm có hú hí DTN chạy lên nhà ăn tiệc mừng nhưng mình bận đi off Bến Tre rồi