Đội Gạo Đường Xa (VC)

[Hai Lua]

ĐỘI GẠO ĐƯỜNG XA

Soạn giả: Kiên Giang

Nói lối:
Thầy Tử Lộ vào hầu Khổng Tử
Gục đầu nức nở khóc như mưa
Nhớ những ngày rau cháo muối dưa
Con đội gạo đường xa nuôi mẹ./-

VỌNG CỔ:
Câu 1:
Nhưng hỡi ơi sau khi chiếm bảng khôi nguyên thì mẹ cha đã vội bước qua... đời. (-)(-) Trên đường vinh quy bái tổ lòng con đau xót vô hồi. Tiếng trống dập dồn, tiếng chào mừng rộn rã lời chúc tụng hoan hô. (SL) Không có che lấp được nỗi buồn riêng của một vị tân quan, khi liên tưởng đến phút trở về nhà gặp lại mẹ cha trong làn hương khói./-

Câu 2:
Thầy ơi! Nhớ những ngày cùng song thân náu nương dưới mái thảo đường. (-)(-) Bên án thư con dùi mài kinh sử suốt đêm trường. Ngày ngày, mang giày cỏ mặc áo rơm, vượt trăm dặm đường xa đội gạo qua tiếng hát thiết tha. (SL)

Thơ Vân Tiên:
Còn cha còn mẹ như tiên
Mất cha mất mẹ như chim lạc đàn
Ai bỏ cha mẹ cơ hàn
Ngày sau trời phạt kêu đàng ăn xin.

Câu 3:
Trên đường gió bụi, sỏi đá gai chông, dầu làm rách chiếc áo rơm, đôi giày cỏ hay rướm máu gót chân. Nhưng không có làm sờn lòng người đội gạo khi nhớ đến cha mẹ thường nhắc câu: “ Ngọc bất trác, bất thành khí, nhân bất học, bất tri lý”. (SL) Và thường khuyên con dùi mài kinh sử để chờ kịp khoa thi, chân con bước vội vàng trên đường gai góc, mà con đang ngỡ bước vào cửa trường thi hầu chiếm giải mây rồng./-

Nói lối:
Ông Châu Trí đốt lá đa làm lửa
Học trước chùa cũng đỗ Giải Nguyên
Còn thầy Tử Lộ dồi trau kinh sử ban đêm
Ngày đội gạo lấy tiền mua giấy mực.

Câu 4:
Nhờ chí công ăn học, người được bảng hổ đề tên nên vinh quy bái tổ cho rực rỡ tông... đường. (-)(-) Nhưng về đến quê xưa thì cha mẹ không còn.
Ngày nay con được làm quan.
Có xe song mã có vàng đầy kho. (SL)
Đi đâu có trống có cờ.
Cổng chào kết tụi, bến đò rắc hoa.
Nhưng con không còn mẹ còn cha.
Lòng con nào khác đám ma ban chiều./-

Câu 5:
Hỡi quân hầu! Hỡi ngựa xe, hỡi cờ quạt, hãy cùng ta dừng lại phút giây trước nấm mộ hoang tàn. (-)(-) Vì ngày vinh quy bái tổ chính là ngày giỗ của song đường. Ta tạm cởi chiếc áo nhà quan mặc lại áo rơm, mang giầy cỏ, đầu đội chiếc thúng rách ngày xưa. (SL) Ta muốn đi, đi trên con đường cũ tưởng niệm song thân. Vì con đường gai góc từ nhà cũ đến làng xa chính là con đường đi đã đưa ta đến cổng quan trường./-

Câu 6:
Nghe chuyện thầy Tử Lộ đội gạo cúng tế mẹ cha, cho nên vua nước Sở liền cho quân sĩ kiệu chiếc thúng rách, chiếc áo rơm và đôi giày cỏ tả tơi về trận triều ca, rồi nhờ các văn gia thi sĩ viết lại một tấm gương hiếu thảo, của một vị tân quan đã đội gạo đường xa, nuôi mẹ nuôi cha từ thuở cơ hàn. (SL)
Hỡi ai bất hiếu bất nhân,
Xem gương Tử Lộ ăn năn sửa mình.
Lo cho cha mẹ tận tình
Tròn câu hiếu thảo, vẹn gìn đạo con./.